مطالبی در مورد آنفولانزای نوع A که هماکنون در کشور ما رایج شده ا

موضوع : آنفلوانزا

انتظار می رود گروه هدف محترم :

1- با تعریف بیماری آشنا شود.

2- تاریخچه بیماری را بداند.

2- با شرایط کنونی کشور نسبت به بیماری آنفلوانزا آشنا شود.

3- با دوره سرایت بیماری آشنا شود

3- علایم بیماری را ذکر کند.

4- راههای پیشگیری از بیماری را توضیح دهد.

تعریف: آنفلوانزا یک بیماری ویروسی است که از راه هوا و تنفس قطرات آلوده به دنبال عطسه و سرفه از انسانی به انسان دیگر و نیز سطوح آلوده منتقل می گردد.

تاریخچه: بیماری آنفلوانزا در کنار بیماری هایی مانند طاعون ، آبله و وبا پیوسته همه گیری های وسیع جهانی (پاندمی) ایجاد کرده است. عامل این بیماری ویروسی است که قابلیت بیماری زایی در حیوانات مختلف و انسان را دارد و از خصوصیات ویژه ویروس تمایل به تغییرات مکرر در ماده ژنتیکی آن است که می تواند به طور خفیف و یا شدید ایجاد بیماری نماید و باعث تولید انواع جدیدی گردد که برای سیستم ایمنی انسان کاملا ناشناخته بوده و منجر به بیماریزایی، عوارض و اپیدمی های گسترده و گسترش جهانی بیماری خواهد شد. بر همین اساس برای آمادگی و مقابله با پاندمی شش فاز تعریف گردیده که فاز ششم به معنی ورود بیماری به مرحله خطرناک پاندمی ( همه گیری جهانی) است.

نوع جدید آنفلوانزای A (H1N1) در اکثر موارد بیماری خفیفی ایجاد می کند که طی مدت کوتاهی بهبود می یابد و میزان مرگ و میر ناشی از آن برابر با آنفلوانزای فصلی سالانه و در حدود 1- 5/0  درصد است . نگرانی که در مورد این بیماری وجود دارد جدید بودن و ناشناخته بودن آن برای دستگاه دفاعی بدن انسان ها و در نتیجه بالا بودن تعداد افراد مبتلا (در مقایسه با آنفلوانزای فصلی سالانه) است و در صورت ابتلای تعداد زیادی از افراد جامعه، میزان عوارض اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی بیماری بالا خواهد بود.

از ویژگی های مهم این بیماری انتشار بسیار سریع آن از طریق ذرات آلوده معلق در هوا یا مستقر بر روی سطوح اشیاء و یا در محیط های مرطوب است که لزوم مراقبت های بهداشت فردی و جمعی را بیش از پیش می نماید. هر چند بر اساس تئوری های مطرح شده، گسترش اولیه ویروس در بخش های روستایی آسیا، خاورمیانه و آفریقا مورد انتظار بود اما با ظهور پاندمی ویروسی، طغیان های محلی در نقاط مختلف جهان اتفاق افتاد و در حال حاضر هیچ کشوری نمی تواند از ورود این ویروس به داخل کشور جلوگیری نماید.

شرایط کنونی کشور:

در حال حاضر و بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت (WHO)، این بیماری به فاز 6 وارد شده و در مرحله جهانگیری و پاندمی قرار دارد وکنترل بیماری، نیازمند اقدامات و اتخاذ سیاست های ملی و فراگیر کنترلی و بهداشتی کشورها است.

تشخیص: تشخیص قطعی آنفلوانزای جدید با آزمایش نمونه گلوی فرد بیمار امکان پذیراست، اما در شرایط همه گیری نیازی به این اقدام نیست و هر فرد دارای علایم، به عنوان بیمار آنفلوانزا در نظر گرفته می شود.

دوره سرایت بیماری: آنفلوانزا یک روز قبل از بروز علایم تا 7 روز پس از آن امکان سرایت به سایر افراد را دارا است. بنابرین توصیه می شود به افراد دارای علایم آنفلوانزا پس از تایید پزشک در این دوره زمانی مرخصی داده شود و از حضورشان در اماکن پر ازدحام جلوگیری به عمل آید. بدیهی است در صورت تایید پزشک این زمان ممکن است     کوتاه تر و یا طولانی تر گردد.

علایم بیماری آنفلوانزا چیست؟

تب، سرفه، گلودرد، سردرد و آبریزش بینی مهمترین علامت های این بیماری هستند.

نحوه مراقبت آنفلوانزا در ادارات ، سازمان ها و ارگانها  :

1.تعیین رابط بهداشتی اداره ، جهت گزارش موارد بیماران، ارجاع و ارتباط با نزدیک ترین مرکز بهداشتی درمانی .

2. مهمترین راه پیشگیری از آنفلوانزا شستن مکرر دستها با آب و صابون مخصوصا صابون مایع به مدت 20 تا 30 ثانیه می باشد (پیگیری شود که تا حد امکان صابون مایع در اختیار پرسنل قرار گیرد).

3. توصیه به عدم استفاده از وسایل شخصی دیگران مانند بطری آب، نوشت افزار و ... وعدم ارائه وسایل شخصی خود به دیگران.

4. پوشانیدن دهان و بینی در هنگام عطسه و سرفه و انداختن دستمال در سطل زباله پس از استفاده.

5. توصیه به پرسنل جهت همراه داشتن دستمال.

6. قرار دادن دستمال کاغذی در دسترس همه پرسنل .

7. خودداری از روبوسی، دست دادن و در آغوش کشیدن فرد دارای هر یک از علایم آنفلوانزا.

8. رعایت حد اقل فاصله 2 متری از فرد دارای هر یک از علایم آنفلوانزا.

9. عدم استفاده از قرص آسپیرین در هنگام تب و استفاده از سایر مسکن ها .

10.شناسایی پرسنل مبتلا به آسم، دیابت ، بیماری های کلیوی و سایر بیماری های مزمن ... چرا که  این افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا و عوارض ناشی از آنفلوانزا هستند.

12. تهویه اماکن تجمع به صورت مداوم و باز گذاشتن درب و پنجره ها تا حد امکان.

13. فرد مبتلا به آنفلوانزا تا 7 روز بعد از شروع علایم می تواند بیماری را منتقل کند و بازگشت فرد مبتلا به محیط کار فقط با نظر پزشک باید انجام شود.

14. اطلاع رسانی سریع به نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی در صورت مشاهده افزایش غیرطبیعی موارد بروز سرماخوردگی.

17. در صورت ابتلا، به حداقل رساندن جابجایی بیمار و خودداری از حضور در اماکن پر ازدحام.

18.قرار دادن رسانه های آموزشی  آنفلوانزا در اختیار پرسنل . از آنها خواسته شود به رویت خانواده هایشان برسانند .

درمان : اکثر موارد مبتلا به آنفلوانزا با اقدامات ساده ای مانند استراحت در منزل، مصرف مایعات و میوه های تازه و استفاده از داروهای مسکن (به جز آسپیرین) بهبود می یابند و نیازی به درمان با داروهای ضد ویروس نیست . با این حال به والدین تمامی افراد  بیمار توصیه شود با پزشک مشورت نمایند.

در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر ، به نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی مراجعه فرمایید .

شعلایم آنفولانزای خوکی: علایم شامل تب، سرفه ، گلودرد،بدن درد، سردرد، خستگی و 

لرز می باشد. درصد زیادی از مبتلایان به این نوع ویروس جدید علایم اسهال و تهوع را 

نیز  داشته اند.

آنفولانزای خوکی با نام های Swine flu،Hog flu و pig flu شناخته می شود. گزارشاتی از سابقه ابتلا انسان به آنفولانزای خوکی در سالهای 1918، 1976 و غیره نیز وجود دارد. خوک ممکن است به ویروس آنفولانزای انسانی و سایر حیوانات و حتی پرندگان مبتلا شود و در بدن آن شیفت آنتی ژنیک و یا دگرگونی ژنتیک در جهت ایجاد ویروس جدید رخ دهد. ویروس آنفولانزای خوکی سال 2009 با زیرگروه H1N1 نوع A آنفولانزا شناخته شده است.

طریقه انتقال ویروس:

انتقال در حیوان:

طریقه انتقال بین خوکها از طریق راه های هوایی شامل دستگاه تنفسی ( مانند تماس دهان ، بینی و...) صورت می گیرد.

انتقال از حیوان به انسان:

افرادی که در معرض تماس با پرندگان و حیواناتی از قبیل خوک می باشند خصوصاً افرادی که در مراکز نگهداری این حیوانات کار می کنند، در معرض خطر بالای انواع ویروس آنفولانزای اندمیک در این نوع حیوانات می باشند. بنابراین این جمعیت از انسان ها به عنوان میزبان این ویروس می توانند در نظر گرفته شوند. سایر افراد در معرض خطر شامل دامپزشکان و کارگران در مراکز تهیه گوشت می باشند. هرچند خطر ابتلا برای این دو گروه کمتر از افرادی که در مزارع پرورش خوک و پرندگان کار می کنند، می باشد.

نکته: ویروس H1N12009 از خوک جدا نشده است و از آن به انسان منتقل نمی شود بلکه از طریق انسان به انسان شیوع می یابد.

علایم و نشانه ها:

علایم در انسان:

مطابق با مرکز کنترل و پیشگیری بیماریها (CDC) علایم آنفولانزای خوکی سال 2009 با ویروس H1N1، در کل شباهت با علایم سایر سویه های آنفولانزا و شبه آنفولانزا دارد. علایم شامل تب، سرفه ، گلودرد،بدن درد، سردرد، خستگی و لرز می باشد. درصد زیادی از مبتلایان به این نوع ویروس جدید علایم اسهال و تهوع را نیز داشته اند.

با توجه به اینکه علایم ذکر شده تنها منحصر به آنفولانزای خوکی نمی باشد، گرفتن شرح حال کامل از بیمار ضروری می باشد . همچنین تشخیص قطعی این نوع از آنفولانزا نیاز به تست های آزمایشگاهی مربوط به نمونه های تنفسی از قبیل نمونه های تهیه شده از بینی و گلو دارد.

علایم بیماری در خوک شامل تب ، عطسه ، سرفه، مشکلات در تنفس و کاهش اشتها می باشد و در تعدادی از موارد منجر به سقط جنین در حیوان نیز شده است. مرگ و میر ناشی از آنفولانزای خوکی در خوک پایین و حدود 1-4% می باشد. این ویروس سبب کاهش وزن و رشد حیوان و بنابراین ضرر اقتصادی به دامدار می شود .

پیشگیری:

شامل سه مرحله می باشد: پیشگیری در حیوان، انتقال از حیوان به انسان و انسان به انسان.

پیشگیری در خوک:

شامل واکسیناسیون در دامداری ها ، قرنطینه کردن حیوانات و ضد عفونی کردن دامداری ها و غیره می باشد.

پیشگیری از انتقال به انسان:

استفاده از ماسک صورت به دامپزشکان و دامداران هنگام برخورد با حیوان توصیه می شود.

نکته: نپوشیدن دستکش و کشیدن سیگار هنگام برخورد با حیوان از جمله ریسک فاکتورها محسوب می شوند.

پیشگیری از انتقال انسان به انسان:

راه های انتقال در بین انسانها شامل عطسه کردن، سرفه کردن،تماس با اشیا آلوده به ویروس می باشد.

•شستن متناوب دست ها با آب و صابون،ژل ها ،فوم ها و شستشودهنده ها با پایه های الکلی، خصوصاً بعد از حضور در مراکز عمومی و ضد عفونی کردن سطوح می تواند سبب کاهش انتقال شود.

متخصصین معتقد اند شستشوی دست ها در پیشگیری از عفونتهای ویروسی (شامل آنفولانزای معمولی و خوکی) به خوبی موثر می باشد. حتی قطره های بسیار ریز از ترشحات بینی و حلق ممکن است سبب آلودگی میز کار، تلفن و یا سایر سطوح و بدین ترتیب انتقال از انگشت به دهان ، بینی و یا چشم شود.

•هر شخص با علایم شبه آنفولانزا شامل تب ناگهانی ،سرفه و یا دردهای عضلانی بهتر است از محیط های کار و مراکز عمومی دور بماند و با پزشک تماس بگیرد.

•فاصله گرفتن از اجتماعات عمومی در محیط هایی که احتمال می رود ویروس در آنجا شایع باشد نیز توصیه می شود. این اقدام با توجه به درصد و میزان شیوع این بیماری در شهر و کشور مربوطه می باشد.

•واکسن آنفولانزا نیز می تواند در پیشگیری این بیماری موثر باشد، هرچند واکسن های آنفولانزای کنونی، علیه ویروسH1N12009 ایمنی حاصل نمی کنند. البته تهیه واکسن جدید از این نوع ویروس به زودی امکان پذیر خواهد بود.

نکته: بیماری آنفولانزای خوکی از طریق خوردن گوشت خوک به انسان منتقل نمی شود. ویروس این بیماری در دمای پخت بالای 70 درجه سانتی گراد از بین می رود و شدت بیماری در انسان به حدت ویروس، وجود سابقه ایمنی در افراد، واکسیناسیون یا سابقه ابتلا به آنفولانزای فصلی و شرایط سلامتی میزبان بستگی دارد.

درمان:

ویروس آنفولانزای خوکی به ندرت در خوکها کشنده می باشد. بنابراین درمان در آنها به صورت درمان علامتی – حمایتی می باشد. استفاده از آنتی بیوتیک ها هرچند تاثیری علیه این ویروس ندارد ولی به پیش گیری از پنومونی باکتریایی و سایر عفونت های ثانویه کمک می کند.

داروهای آنتی وایرال در انسان مبتلا به تخفیف بیماری و بهبود سریع تر آن کمک می کند . درمان بهتر است طی دو روز از شروع علایم انجام شود. در کنار داروهای ضد ویروس ، درمان علامتی- حمایتی در منزل و یا در بیمارستان شامل جایگزین کردن مایعات از دست رفته و کنترل تب، انجام می شود.

مرکز کنترل و پیش گیری بیماریها در آمریکا، داروی Oseltamivir(Tamiflu) و Zanamivir(Relenza) را برای درمان و یا پیش گیری علیه این ویروس توصیه می کند . البته گروه کثیری از افرادی که از این بیماری بهبودی کامل یافته اند نیازی به داروهای ضد ویروس نداشته اند.

ویروس آنفولانزای خوکی 2009 ، مقاوم به آمانتادین و یا ریمانتادین گزارش داده شده است.

به طور کلی میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری کمتر از یک درصد بوده و در افرادی که بیماری زمینه ای مانند ناراحتی قلبی،کلیوی و مزمن ریوی داشته اند، مرگ و میر شایع تر است. همان طور که قبلا نیز ذکر شد درمان های حمایتی مانند کنترل آب و الکترولیت ها کمک به بهبود بیماری می کند.http://www.dpic.ir/Pages/pamphlet/sedu/