استراتژی مطالعه
استراتژی مطالعه
استراتژی مطالعه یعنی بهره وری بیشتر از مطالعه
بارها شاهد آن هستیم که افرادی با آنکه بسیار مطالعه می کنند نمی توانند نتیجه ی مطلوبی کسب نمایند. برخی از آنها ساعت های زیادی را صرف مطالعه می کنند و حتی گاهی اوقات تمامی وقت خود را به این کار اختصاص می دهند ولی پس از برگزاری آزمون یا امتحان مربوطه نتایج آنها بسیار پایین تر از افرادی است که مطالعه ی کمتری داشته اند. این امر بیشتر به خاطر شرایط و روش های نامناسب مطالعه می باشد که آنها برای خود برگزیده اند.
شرایط و روش های مناسب مطالعه تأثیر به سزایی در موفقیت دارند ولی انتظار این است که خود افراد روش های مؤثر برای خواندن و یاد گرفتن را در حین تحصیلات بیاموزند. درصورتی که امروزه مهندسی مطالعه جایگاه بسیار مهمی در فرآیند یادگیری دارد و آموزش شیوه های صحیح مطالعه و یادگیری بسیار الزامی به نظر می رسد.
منظور از طرح این بخش افزایش کارایی و بهره وری زمان مطالعه می باشد یعنی به دست آوردن بهترین و بالاترین بازدهی از همین زمان مطالعه هدف اصلی این بخش می باشد. در این بخش شما با روش های علمی و عملی مطالعه آشنا می شوید.
هر فردی برای خود روش یا روش های خاصی برای مطالعه دارد. شاید بتوان گفت بهترین روش مطالعه همان است که فرد دارد مگر آنکه نتواند از آن نتیجه مطلوب بگیرد. (که این امر در نمرات امتحانی ، نتایج آزمونها و میزان یادگیری فرد (از نظر خودش ) تبلور می یابد.)
بنابراین اگر شما از مطالعه خویش نتیجه ی مطلوبی نمی گیرید و یا دارای کارایی پایین می باشید، این فصل شما را در شناخت روش های مطالعه کمک می کند. در این فصل تعدادی از روش های مناسب ، علمی ، با بازدهی بالا و مهارتهای مطالعه معرفی می گردد، که فرد پس از مطالعه و بکارگیری آنها می تواند به نتایج مطلوب تری دست یابد.
تعریف مطالعه
مکان مطالعه
مکان مطالعه باید ساکت و آرام باشد.
بقیه متن در ادامه مطلب
بهتر است برای مطالعه مکان خاصی را در نظر بگیرید مثلاً در منزل اتاق خاصی را به این امر اختصاص بدهید. این اتاق باید ساکت و آرام و از عواملی که باعث عدم تمرکز و ایجاد حواس پرتی می شوند به دور باشد مثلاً مکانی باشد که سروصدای رادیو و تلویزیون مزاحم مطالعه ی شما نباشد. سعی کنید در این اتاق و در زمان مطالعه ی شما کمتر رفت و آمد باشد تا تمرکز شما را بهم نزند.
با توجه به اینکه وظیفه اصلی شما در این مرحله درس خواندن و هدف اصلی شما موفقیت در تحصیل می باشد. بهتر است خود را نسبت به یک اتاق یا یک مکان جهت مطالعه شرطی کنید. یعنی سعی کنید در این اتاق (یا مکان خاص ) هر روز به مطالعه بپردازید و در صورت امکان از میزی جهت این امر نیز استفاده کنید. این امر باعث می شود که پس از مدتی شما در این مکان تمرکز بیشتری جهت مطالعه داشته باشید و درنتیجه یادگیری شما در این مکان افزایش خواهد یافت و باعث خواهد شد که با حضور در آن مکان اشتیاق و آمادگی بیشتری جهت مطالعه در شما ایجاد شود.
علاوه بر این دقت داشته باشید که اتاق مطالعه باید دارای نور کافی و حرارت و تهویه ی مناسب نیز باشد و همچنین همانطور که حتماً تجربه کرده اید مطالعه در یک مکان منظم و مرتب تأثیر بیشتری از یک مکان نامرتب و شلوغ دارد.
زمان مطالعه
واحد مطالعه (زمان مطالعه را تقسیم بندی کنید )
زمان مطالعه نباید خیلی طولانی باشد. یعنی برای مدت زمان طولانی به طور پیوسته مطالعه نکنید. زیرا این امر باعث خستگی و کاهش میزان یادگیری می شود. در بین زمان مطالعه استراحت برای مدت های کوتاه الزامی است . برخی از دانش آموزان وقتی مطالعه ی درس خاصی را شروع می کنند، به طور پیوسته چند ساعت آن را می خوانند و با این که شاهد این هستند که پس از مدتی میزان یادگیری آنها کاهش می یابد ولی باز به مطالعه ادامه می دهند. استراحت قبل و بعد از مطالعه این فرصت را به ذهن می دهد تا مطالب قبلی را پردازش کرده و در حافظه ثبت نماید و همچنین آمادگی لازم برای مطالعه جدید را فراهم آورد.
تحقیقات نشان داده است که بهترین واحد مطالعه به صورت 45 دقیقه مطالعه و 15 دقیقه استراحت می باشد ولی شما به این نکته توجه داشته باشید که این امر برای همه یکسان نیست ، مثلاً برای برخی از دانش آموزان این واحد به صورت یک الی یک و نیم ساعت مطالعه و نیم ساعت استراحت پس از آن می باشد. زیرا معتقدند که 45 دقیقه فرصت کوتاهی است و تا فرد به تمرکز کامل می رسد و به مطلب احاطه می یابد و یا درحالی که درست به عمق یادگیری مفاهیم دست می یابد زمان مطالعه به اتمام می رسد. بنابراین هر شخصی متناسب با شناختی که از خود دارد می تواند واحد مطالعه ی خود را تعیین کند. پس :
واحد مطالعه خود را طوری تعیین کنید که بتوانید بیشترین میزان تمرکز و یادگیری را در آن ، بدون ایجاد خستگی داشته باشید.
و به این امر نیز توجه داشته باشید که زمان استراحت فرصت مناسبی است تا مطالب خوانده شده منظم شده ، و با رمزگذاری در حافظه ثبت شود.
استفاده بهینه از فرصت ها
بزرگترین فن زندگی ، استفاده از فرصت های بی نظیری است که برما می گذرد. سالویل
دانش آموزان موفق کسانی هستند که از زمان ، بهترین استفاده را می کنند. و فرصت ها را به هدر نمی دهند. رمز موفقیت انسان های بزرگ تاریخ ، استفاده به جا از فرصت ها بوده است . فرصت ها همانند ابرهایی که در آسمان دیده می شوند زود میآیند و زودتر می گذرند. بنابراین سعی کنید آنها را از دست ندهید. بدانید یک آینده ی همراه با موفقیت ، مرهون استفاده از فرصت ها در زمان حال است . به این نکته دقت داشته باشید که برای رسیدن به موفقیت و اهدافتان از فرصت ها در جهت پشتکار بیشتر استفاده کنید وگرنه روزی خواهد رسید که مجبور شوید به آنچه به شما می رسد راضی باشید. سعی کنید از هر زمان و فرصتی که پیش میآید بهترین استفاده را بکنید.
استفاده از فرصت ها بدین معنی است که اولاً زمان را از دست ندهید و متوجه این مسأله باشید که زمان گوهر گرانقدری است که وقتی از دست رفت ، دیگر برنمی گردد. بنابراین سعی کنید زمان مناسب و کافی برای مطالعه در نظر بگیرید.
ثانیاً از زمانهایی که برای مطالعه اختصاص داده اید، بهترین استفاده را بکنید. در زمان مطالعه افکار خود را روی بحث موردنظر متمرکز کنید و درباره مطلب خوب تفکر کنید و مطلب خوانده شده را برای خود بازگو کنید. سعی کنید زمانهای مطالعه خود را با حواس پرتی و یا عدم مطالعه صحیح و یا با عادت های غلط مطالعه از دست ندهید. پس :
زمان مناسب و کافی برای مطالعه دروس در نظر بگیرید و از آن زمانها بهترین استفاده را کنید.
و توجه داشته باشید که :
اگر به هدف خود ایمان داشته باشید فرصت ها در برابرتان رژه خواهند رفت و اگر بدین باورید که کارها درست از آب درنمیآید موانع یکی یکی در برابرتان قدعلم خواهند کرد. وین دایر
مطالب مشابه درسی را پشت سرهم مطالعه نکنید
پس از مطالعه ی یک مطلب درسی در یک واحد مطالعه ، سعی کنید برای واحد مطالعه بعدی مطلبی را انتخاب کنید که با موضوع اولی متفاوت باشد مثلاً اگر قرار است درس ریاضیات ، فیزیک ، ادبیات و عربی را مطالعه کنید، دروس ریاضی و فیزیک را پشت سرهم مطالعه نکنید. بهتر است موارد فوق را به ترتیب زیر قرار دهید ابتدا ریاضیات و سپس ادبیات و بعد از آن فیزیک و در آخر عربی را مطالعه کنید.
انتخاب موضوع های مشابه و مطالعه ی پشت سرهم آنها، باعث می شود که میزان خستگی فرد بیشتر شده وبازدهی زمان مطالعه نیز کاهش یابد و علاوه بر این باعث تداخل بین یادگیری درس جدیدو مطالب قبلی و درنتیجه باعث فراموشی زودتر مطالب و عدم پردازش صحیح اطلاعات توسط مغز می شود. بنابراین :
در بین مطالعه ی دو موضوع مشابه ، درس دیگری را مطالعه کنید.
اصول اساسی مطالعه
اصل اول ـ استمرار در مطالعه
یکی از اصول اساسی در مطالعه ، استمرار در مطالعه می باشد. حتماً با افرادی برخورد داشته اید که گاهی اوقات با جدیت و سعی و تلاش فراوان شروع به مطالعه می کنند و پس از مدت کوتاهی آنرا رها می نمایند. و همچنین افرادی را دیده اید که به اندازه کافی ولی به طور مستمر مطالعه می کنند. شما جزو کدام گروه هستید؟ به نظر شما کدام گروه موفق تر هستند؟ کسانی که حجم زیادی از مطالب را در زمان کوتاه و به طور ناپیوسته مطالعه می کنند یا کسانی که به طور مستمر مطالعه می کنند؟
یکی از ایرادهایی که در بحث مطالعه بر دانش آموزان و دانشجویان وارد می شود این است که در طول ترم به اندازه ی کافی مطالعه نمی کنند و در آخر ترم می خواهند حجم زیادی از مطالب رادر زمان کوتاهی فرابگیرند. اگر شما برای موفقیت در امتحانات پایان ترم و یا موفقیت در کنکور تلاش می کنید بهتر است مطالب و مباحث درسی را تقسیم کرده و به جای آنکه بخواهید آنها را در طی یک شب بخوانید، در طول ترم در واحدهای زمانی کوتاه تر و به صورت عمیق تر مطالعه کنید. توجه داشته باشید مطالبی که بر اثر استمرار در مطالعه در ذهن شما ثبت می شود به مراتب برای مدت طولانی تر و بهتر در حافظه باقی خواهد ماند و از آنها در مواقع لزوم بهتر می توان استفاده کرد پس در مطالعه نیز دقت داشته باشید که :
رهرو آن نیست که گه تند و گه آهسته رود، رهرو آن است که آهسته و پیوسته رود.
بنابراین مطالعه ی حجم کمی از مطالب در زمان های مشخص و به طور مستمر دارای بازدهی بیشتری از مطالعه حجم زیادی از مطالب در یک مدت کوتاه می باشد.
اصل دوم ـ نظم در مطالعه
راز خوشبختی و سعادت در نظم و انضباط است . کانت
همانطور که وجودنظم در هر کاری لازم و ضروری است وجود نظم و انضباط در مطالعه نیز بسیار مهم است . کسی که بدون نظم و ترتیب خاصی مطالعه کند هرگز نتیجه مطلوبی نخواهد گرفت .
قبلاً بیان شد که انسان های بزرگ برای رسیدن به اهدافشان و موفقیت در زندگی شان برنامه ریزی می کنند بنابراین شما نیز که به فکر موفقیت و پیروزی هستید باید برای موفقیت تحصیلی خود به این اصل توجه کنید. موفقیت در تحصیل و ورود به مقاطع بالاتر تحصیلی بدون در نظر گرفتن نظم ، غیرمنطقی به نظر می رسد.
البته لازم به ذکر است نظم در اینجا دو بُعد دارد. بُعد اول داشتن یک نظم فکری و ذهنی است یعنی شما ذهن خود را چنان برنامه ریزی کرده باشید که از یک نظم منطقی برخوردار باشد. باید دقت داشته باشید این نظم را با اضطراب ، عدم اعتماد به نفس ، عدم تمرکز حواس و عدم علاقه و مهمتر از همه با عدم مطالعه ی اصولی و عدم توجه به مفاهیم و مباحثی که مطالعه می کنید و... از دست ندهید.
بُعد دیگر داشتن نظم است وجود نظم در همه ی فعالیت هایتان از جمله مطالعه ضروری می باشد. این گونه نباشد که مانند بعضی از دانش آموزان هر موقع از کارهای جنبی مانند دیدن تلویزیون ، صحبت کردن با دوستان و ورزش کردن و... خسته شدید به سراغ درس و مطالعه بروید. [و یا به عبارت دیگر هر موقع هیچ کار دیگری نداشتید به سراغ مطالعه بروید. ] پس توجه داشته باشید مطالعه ی خود را با نظم فکری و عملیاتی همراه سازید و هرگاه مطالعه موردنظر خود را مطابق برنامه انجام دادید به عنوان پاداش ، مواردی مانند مباحث بالا را در نظر بگیرید. مثلاً در ابتدای مطالعه برای خودتان تعیین کنید که اگر در این واحد درسی تعدادی صفحه یا یک مطلب کلی را خواندید و خوب فهمیدید به عنوان پاداش به دوستتان تلفن زده و با او صحبت خواهید کرد.
اصل سوم ـ تنوغ در مطالعه
همانطور که بیان شد اگر وقت زیادی صرف مطالعه یک موضوع درسی شود، بعد از مدتی خستگی به سراغ مطالعه کننده میآید و بازدهی یادگیری او را کاهش می دهد. اما در صورتی که همین زمان را صرف مطالعه دو یا چند موضوع کند، تا حدود زیادی از خستگی ذهنی او کم می شود و میزان یادگیری اش در حد بالایی قرار می گیرد.
برخی از داوطلبان کنکور را مشاهده کرده ام که مطالعه ی خود را به صورت زیر برنامه ریزی می کنند ابتدا یک کتاب را به طورکامل می خوانند و سپس به سراغ کتاب دیگری می روند مثلاً پنج روز را برای مطالعه شیمی (3) قرار داده و بعد از آن به سراغ درس فیزیک (3) می روند. این نحوه برنامه ریزی علاوه بر اینکه فرد را در هنگام مطالعه خسته می کند به دلیل اینکه بین مطالعه ی یک درس خاص فاصله ی زمانی زیادی می افتد مثلاً شخص شیمی (3) را در این هفته مطالعه می کند و شیمی پیش دانشگاهی را بعد از دو هفته در برنامه ی مطالعاتی خود قرار می دهد باعث می شود مطالب خوانده شده فراموش شود که این امر با اصل استمرار در مطالعه ی دروس نیز در تضاد است . بنابراین سعی کنید تنوع در مطالعه را مدنظر داشته باشید.
علاوه بر این دقت داشته باشید در برنامه ریزی جهت تنوع مطالب ، دروس مشابه در کنار یکدیگر قرار نگیرند و بین دو درس مشابه درس دیگری خوانده شود مثلاً بین زیست شناسی جانوری و زیست شناسی گیاهی یک درس دیگر مانند یک درس عمومی (ادبیات یا زبان انگلیسی ) مطالعه شود.
اصل چهارم ـ توجه بر کیفیت
بارها شاهد داوطلبان ورود به کنکور بوده ام که ساعتهای زیادی را صرف مطالعه کرده اند یعنی میزان کمّی مطالعه آنها بسیار بالا بوده است ولی در نهایت هنگامی که نتایج کنکور مشخص شده است یا قبول نشده اند و یا متناسب با سعی و تلاش شان در رشته خوبی پذیرفته نشده اند و در مقابل دانش آموزانی با مطالعات کمتر ولی دقیق تر و با کیفیت بالاتر توانسته اند به اهدافشان برسند.
بنابراین آنچه مهم و اساسی است توجه به کیفیت و یادگیری بیشتر در کنار کمیت و مقدار مطالعه بیشتر می باشد. در این امر می توانید از روشهای مطالعه ی صحیح که در آنها به مسأله کیفیت توجه خاصی شده است استفاده نمایید.
اگر برای امتحانات پایان ترم درس می خوانید درصورتیکه از اول ترم شروع کنید زمان مطالعه ای در حدود 3 الی 4 ساعت کافی است ولی از نظر کمیت این مقدار ساعت مطالعه برای کنکور قابل قبول نیست و موفقیت در کنکور ساعت مطالعه ی بیشتری را طلب می کند. برای آمادگی در کنکور ساعات مطالعه ای در حدود 5 الی 7 ساعت در روزهای معمولی و 8 الی 10 ساعت در روزهای تعطیل به نظر استاندارد میآید. البته این امر به میزان استعداد، ضریب هوشی ، قوی یا ضعیف بودن توان علمی دانش آموز و همچنین به هدفی که در کنکور برگزیده است نیز ارتباط دارد.
توجه داشته باشید زمان مطالعاتی کم برای کنکور باعث می شود شما نتوانید تمام حجم مطالب و تمامی دروس را مطالعه کنید. البته همانطور که گفته شد در کنار توجه به کمیت ، توجه به بالا بودن کیفیت و استفاده بهینه از فرصت های مطالعاتی نیز الزامی می باشد مطالب بالا را می توان در این جمله خلاصه کرد. توجه به کمیت ساعات مطالعه و کیفیت خود مطالعه ، در کسب اطلاعات و معلومات و در نهایت در یادگیری بیشتر مؤثر است . بنابراین :
توجه به کمیت و کیفیت مطالعه ، باعث افزایش یادگیری می شود.
همانطور که در فصل اوّل بیان شد علاقه به مطالعه در یادگیری مطلب بسیار مهم و ضروری است . در همان قسمت در ارتباط با راههای کسب علاقه صحبت شد. بنابراین دقت داشته باشید، اگر به کاری علاقه مند باشید، از آن خسته نمی شوید.
یادداشت برداری < بیش تر از، بزرگ تر از > کم تر از، کوچک تر از * یا نکات مهم و اساسی / و استفاده از مخفف ها در یادداشت برداری س = سؤال ر. ج . = رجوع کنید به ج = جواب ن . ک . = نگاه کنید به ز. ش = زیست شناسی بی = بدون ر. ش = روان شناسی اط = اطلاعات خلاصه نویسی از مباحثی که مطالعه می کنید و یا از یادداشت های خود می توانید خلاصه برداری کنید. سعی کنید در خلاصه ی مطالب به تمام نکات مهم اشاره شود و در عین حال اصل مختصرنویسی فراموش نشود. این خلاصه نویسی ها می توانند جهت مرور مطالب در مدت زمان بسیار کوتاه بکار روند. مثلاً با یک مرور اجمالی به خلاصه نویسی ، آمادگی خود را جهت امتحانات مربوطه افزایش دهید. در هنگام خلاصه نویسی می توانید از اعداد و حروف الفبا به صورت زیر استفاده کنید. - اعداد (321 و...) برای قسمت های اصلی - حروف (الف ب پ و...) برای قسمت های فرعی و یا می توانید در خلاصه نویسی از طرح زیر استفاده کنید. به این مسأله نیز توجه داشته باشید که خلاصه یا یادداشت های مربوط به هر درس را در یک دفتر جداگانه بنویسید. و در صورت امکان آنها را فهرست بندی کنید تا در زمان نیاز سریعتر بتوانید به آنچه می خواهید دست یابید. روش مطالعه ی مشارکتی در بین دانش آموزان و دانشجویان باهم مطالعه کردن یک شیوه مؤثر و شناخته شده است . در این شیوه دو نفر که باهم مطالعه می کنند پس از خواندن مطلب تعیین شده ، خلاصه ی مباحث مهم آن را برای هم می گویند. در ابتدا یکی از دو نفر نقش توضیح دهنده را به عهده می گیرد و فرد دوم به مباحث مطرح شده گوش می دهد و سپس جای این دو نفر عوض می شود یعنی فرد دوم توضیح می دهد و فرد اوّل گوش می کند. مراحل روش مطالعه ی مشارکتی به صورت زیر می باشد: 1- ابتدا تعیین کنید در مرحله ی نخست پس از مطالعه چه کسی توضیح دهنده و چه کسی گوش دهنده (شنونده ) است؟ و سپس مطالعه را از بحث تعیین شده شروع کنید. 2- پس از مطالعه ی قسمت تعیین شده ی بحث ، خواندن را متوقف کنید. 3- توضیح دهنده بدون مراجعه به متن ، خلاصه بحث را برای فرد دوم بیان کند. در این خلاصه باید به نکات و مفاهیم مهم و اساسی اشاره شود. 4- پس از اتمام توضیح ، فرد دوم با نگاه کردن به متن نکات جا افتاده را بیان کند و اشکالات و کج فهمیها را اصلاح کند و سپس در صورت امکان مباحث را دسته بندی کنند و ارتباط آنها را با مطالبی که قبلاً آموخته اند، تعیین نمایند. در این مرحله خود توضیح دهنده نیز می تواند در تصحیح و بهبود مطلب به فرد دوم کمک کند. 5- سپس نقش خود را عوض کرده ، این بار نفر دوم به خلاصه کردن متن بپردازد و نفر اوّل گوش کند. این مراحل را تا اتمام متن ادامه دهید. اگر می خواهید با یکی از دوستانتان از این روش استفاده کنید حتماً در ابتدا با یکدیگر قرار بگذارید که در زمان مطالعه (واحد مطالعه ی تعیین شده ) فقط به مطالعه و پیگیری آن بپردازید و از صحبت های اضافه و خارج از موضوع بپرهیزید. مانند کسانی نباشید که وقتی باهم می خواهند مطالعه کنند با یک سخن کوتاه مثلاً «راستی امروز دیدی در کلاس چه اتفاقی افتاد و...» بحث مطالعه را فراموش می کنند و پس از گذشتن ساعتها متوجه می شوند که زمان مطالعه را از دست داده اند; در این گونه موارد سعی کنید به یکدیگر تذکر دهید تا از بحث مورد مطالعه خارج نشوید. عوامل مؤثر دیگر در مطالعه - پیش از شروع به مطالعه حال و هوای مطالعه را در خود ایجاد کرده و تا پایان زمان مطالعه آن را حفظ کنید. - در هنگام مطالعه به معانی جملات و کلمات دقت داشته باشید. - مفهوم پاراگراف جدید را با مطالب موجود در حافظه ی خود پیوند دهید. - اگر در هنگام مطالعه به برخی از اصطلاحات و عبارات ناآشنا و مبهم برخورد کردید با استفاده از فرهنگ لغت معانی آنها را درک کنید. - و همانطور که مطرح شد به این نکته ی مهم دقت داشته باشید که : هیچ جلسه ی مطالعه را بدون مرور و بازگویی مطالب کلی آن برای خودتان به پایان نرسانید. - در هنگام از بَرخوانی و از حفظ گفتن مطالب سعی کنید از مطالب یک تصویر ذهنی همانطور که در فصل دوم بیان شد بسازید. - در هنگام مطالعه همواره به این سؤالات توجه کنید. * اهمیت این مطلب در چیست؟ * این مطلب با چه مطالبی از آموخته های قبلی من مرتبط است؟ * آیا این مطلب را فهمیده ام؟ * آیا می توانم به سؤالات و مسائل مربوط به این بحث پاسخ دهم؟ * مطالب جدید با چه مطالبی تشابه و با چه مباحثی در تضاد است؟ * مطالب جدید زیرمجموعه ی چه مطالب کلی هستند؟ پس دقت داشته باشید که : خواندن یک مطلب و فهمیدن آن متفاوت است پس سعی کنید در هنگام مطالعه بفهمید نه فقط بخوانید. - سعی کنید در مرحله ی مرور درصد یادگیری خود را تعیین کنید و نواقص یادگیری خود را جبران کنید. - در هنگام مطالعه نکات عمده و اصلی مطالبی را که می خوانید خلاصه نویسی کرده و سپس آنها را منظم و مرتب و در صورت امکان دسته بندی کنید. فعالیت های مطالعه: 1- فعالیت های قبل از مطالعه: - تنظیم برنامه و ساعات کار منظم - ایجاد حال و هوای مناسب جهت مطالعه - ایجاد علاقه به موضوع مطالعه - تصمیم و تلاش برای فهمیدن مطالب - استفاده از فرصت ها و زمان مناسب جهت مطالعه - استفاده از محیط مناسب برای مطالعه: همچون اتاق مناسب، نور کافی، تهویه ی مناسب و ..... - وسایلی که در هنگام مطالعه نیاز دارید مانند کاغذ و قلم و .... را فراهم کنید. - عدم خستگی، گرسنگی و خواب آلودگی 2- فعالیت های در حین مطالعه: - استفاده از فنون و روش های صحیح مطالعه - واکنش فعال نسبت به مبحث مورد مطالعه - یادداشت برداری، خلاصه نویسی و فیش برداری - طرح سوال به صورت سریع - خط کشیدن و علامت گذاشتن نکات مهم - حاشیه نویسی - تمرکز و تفکر روی مبحث مورد مطالعه - تفکر بر روی مباحث - توجه به کیفیت به جای کمیت - هرگاه فکرتان از موضوع منحرف شد، دست از مطالعه بردارید. ابتدا به حالت تمرکز برگردید و سپس مطالعه را ادامه دهید. 3- فعالیت های بعد از مطالعه: - انجام مرور بلافاصله بعد از مطالعه - ایجاد یک تصویر کلی از مباحث خوانده شده در ذهن - انجام مرورها با فواصل زمانی مناسب (به فصل دوم مراجعه شود.) - استراحت و آمادگی جهت مطالعه ی بعدی فیش برداری فیش قطعه کاغذ سفیدی است که روی آن مطالبی یادداشت می شود تا به موقع مورد استفاده قرار بگیرد. اندازه استاندارد فیش ها معمولاً 15 10 سانتی متر که برابر یک چهارم کاغذ 4 A می باشد. از این فیش های مطالعاتی می توانید جهت لغت آموزی (در دروس ادبیات ، عربی و زبان انگلیسی ) و یادگیری مفاهیمی که نیاز به مرور بیشتری دارند استفاده کنید. زیرا حمل و نقل این فیش ها راحت است و می توانید از آنها در اوقات مرده ای مانند ساعات تفریح ، هنگام نشستن در اتومبیل یا اتوبوس برای رسیدن به کلاس درس و... استفاده کنید. این امر نقش مهمی در استفاده از فرصت ها نیز دارد. در فیش برداری به نکات زیر دقت کنید: 1- هر فیش مربوط به یک موضوع یادگرفتنی است . 2- روی فیش سؤال موردنظر و در پشت آن جواب را بنویسید. مثلاً در لغت آموزی ، لغت را روی کاغذ و معنای آنرا در پشت کاغذ بنویسید. و یا یک سؤال یا یک مفهوم را در یک روی کاغذ و جواب آن را در پشت کاغذ بنویسید. از این فیش ها می توانید جهت حفظ و یادگیری فرمول های ریاضی ، فیزیک ، و موازنه های شیمی (سمت چپ موازنه در روی برگ و جواب موازنه یا همان سمت راست موازنه در پشت برگ نوشته شود). از فیش ها بیشتر برای مباحث حفظ کردنی استفاده می شود. 3- مطالب خلاصه شده را می توانید به صورت فیش درآورید. این کار به شما کمک خواهد کرد که با افزایش تعداد دفعات مرور از روی فیش ها به مطالب احاطه یابید. 4- در موقع استفاده از فیش ها، سؤال ها را از روی برگه بخوانید و سعی کنید جوابها را به خاطر بیاورید (به سؤالات بدون نگاه کردن به پشت برگه جواب دهید.) روش های نوین مطالعه یکی از روشهای خوب و مؤثر در مطالعه روش R3SQ است که توسط رابینسون ابداع شد. R3SQ از حروف اول پنج مرحله ی تشکیل دهنده این روش بدست آمده است . مرحله اول- بررسی کنید (survey ) [بررسی اجمالی] در این مرحله دانش آموز باید کتاب را ورق بزند، عناوین اصلی و فرعی را ببیند، به جمله های اساسی توجه کند و نتایج فصل ها را مطالعه کند. در این مرحله تصویری کلی از کتاب و آنچه دانش آموز می خواهد مطالعه کند، در ذهن او نقش می بندد و متوجه می شود که کل مطلب به دنبال بیان چه مفهومی است . [بنابراین در این مرحله عناوین فصل به طور اجمالی مطالعه می شود.] مرحله دوم- سؤال کنید. (Question ) در این مرحله از مطالعه خود عناوین اصلی و فرعی و همچنین موضوعات مهم را به سؤال تبدیل کنید. برای این کار مطالعه کننده می تواند از کلماتی مانند چرا، چگونه ، چه کسی ، چه زمانی ، کجا، آیا و... . استفاده کند. این کار به تمرکز دانش آموز کمک می کند. علاوه بر این سؤال عاملی برای رشد کنجکاوی است . طرح سؤال باعث می شود دانسته های قبلی شما به ذهنتان آمده و با مطالب جدید که مطالعه می شود پیوند بخورد [که پیوند بین مطالب مطالعه شده و مطالبی که قبلاً به یاد سپرده شده ، باعث ماندگاری مباحث در ذهن می شود.] شما در هنگام مطالعه می توانید با کمی هوشیاری و دقت به سرعت عنوان ها را به سؤال تبدیل کنید. مرحله سوم- بخوانید (Read ) پس از طراحی سؤالات ، دانش آموز پاراگراف مربوطه را که در آن پاسخ سؤال نیز می باشد، مطالعه می کند تا بتواند به آن سؤال پاسخ دهد. در هنگام خواندن یک شیوه فعال را پیگیری کنید. مرحله چهارم- از بَر خوانی کنید (Recite ) پس از مطالعه ی مطالبی که خوانده اید آنها را برای خود از بَر بخوانید. البته در این مرحله بهتر است مباحث کتاب را به زبان خودتان برگردانید و با عبارات و کلمات و فهمیده های خودتان مطلب را برای خویش بازگو کنید. اگر در این مرحله نتوانستید مباحث خوانده شده را برای خود بازگو کنید، دوباره مباحث را مطالعه کنید. مرحله پنجم- مرور کنید (Review ) پس از اتمام مباحث موردنظر، مباحث خوانده شده را در ذهن مرور کنید و از آنچه این مبحث به شما آموخته یک تصویر کلی در ذهن خود ایجاد کنید. در این مرحله می توانید به ابتدای فصل بازگشته و عناوین اصلی و فرعی را ملاحظه کنید و در ذهن به طور مختصر، پاسخ آنها را مرور کنید. روشR 4 SQیا پس ختام در روش R3SQ یک ایراد وجود دارد و آن این است که در آن به تفکر و اندیشیدن توجه نشده است . برای رفع این اشکال در روش مطالعه R4SQ ، مرحله ی تفکر و اندیشیدن به روش قبلی اضافه شده است . این روش شامل مراحل زیر است : مرحله اول- پیش خوانی (بررسی اجمالی ) مرحله دوم- سؤال مرحله سوم- خواندن مرحله چهارم- تفکر (reflect ) مرحله پنجم- از حفظ گفتن مرحله ششم- مرور کردن از آنجا که تمام مراحل به غیر از مرحله تفکر کردن مانند شیوه R3SQ می باشد فقط به توضیح این قسمت می پردازیم . مرحله چهارم ـ تفکر کردن در این مرحله پس از طرح سؤال و خواندن پاراگراف ، درباره مطالب آن فکر کنید و سعی کنید مطالبی را که خوانده اید بفهمید و به آن مطالب معنا بدهید. برای آن مطالب مثالهایی را که می شناسید مطرح کنید تا در درک مفاهیم به شما کمک کند. و به این نکته توجه کنید که : بین خواندن یک مطلب و فهمیدن آن تفاوت زیادی است . ** روش R4SQ یا پس ختام: 1- S : مرحله ی بررسی اجمالی فعالیت های لازم در این مرحله: - به عناوین اصلی و فرعی فصل نگاه کنید. - به پاراگراف های نتیجه یا خلاصه ی بحث (اگر هست) توجه کنید. - سعی کنید در این مرحله برداشت کلی از مطالب مطرح شده کسب کنید. - در این مرحله علاوه بر عناوین به هدف ها و جملات ابتدایی پاراگراف ها که معمولاً نویسنده در آن خلاصه یا اساس مباحث مطرح شده در پاراگراف را آورده توجه کنید. - به جملاتی که با حروف درشت یا حروف با خط متفاوت و یا پر رنگ تر مطرح شده اند دقت کنید. 2- Q : مرحله ی سوال فعالیت های لازم در این مرحله: - برای هر تیتر اصلی و فرعی سوالی مطرح کنید. - برای هر قسمت یا پاراگراف که در آن موضوع مهمی مطرح شده سوالی طرح کنید. - در این قسمت می توانید سوالات را در حاشیه کتاب بنویسید. تا در حین مطالعه، به مباحث مربوط به آن ها دقت بیش تری داشته باشید. 3- 1R : مرحله ی خواندن فعالیت های لازم در این مرحله: - مطلب یا موضوع را بخوانید. - سعی کنید به سوالات مطرح شده پاسخ دهید. - سرعت مطالعه ی خود را با توجه به آسانی و دشواری متن انتخاب کنید. 4- 2R : مرحله ی تفکر - سعی کنید مطالبی را که می خوانید بفهمید. - در مورد مطالب خوانده شده برای مدتی فکر کنید. - نکات فرعی را به نکات اصلی پیوند دهید. - اگر مساله ای مطرح شده به آن جواب دهید. 5- 3 R : مرحله ی از حفظ گفتن - پس از پایان هر پاراگراف یا هر قسمت مطالب آن را برای خود بازگو کنید. - در ازبرخواندن، مطالب را به زبان خودتان و یا جملات و کلمات آشنا بیان کنید. - اگر نتوانستید مطلب را برای خودتان بازگو کنید، دوباره با دقت بیش تری آن مطلب را بخوانید و در مورد آن تفکر کنید. 6- 4R : مرحله ی مرور کردن - وقتی تمام فصل یا کل مطلب را به پایان رساندید آن را مرور کنید. - بهترین راه مرور این است که بدون مراجعه به متن سعی کنید به سوالات مطروحه پاسخ دهید. - قسمت هایی را که نتوانستید پاسخ دهید دوباره بخوانید. - مرورهای بعدی را مطابق آن چه در فصل دوم بیان شده عمل کنید. کاربرد روش های مطالعه در تک تک دروس نکته 1- مهمترین مرجع سؤالات ، کتابهای درسی می باشند. مخصوصاً در سال های اخیر که سؤالات کنکور در تمامی دروس به سمت مفهومی شدن گام برداشته اند، لزوم توجه دقیق و مرجع قرار دادن کتابهای درسی الزامی است . نکته 2- ضرایب دروس اختصاصی در موقع محاسبه جهت تعیین نمره ی تراز، به دلیل اختصاصی بودن در یک ضریب 3 ضرب می شود. یعنی در گروه علوم ریاضی ضریب درس ریاضیات برابر 12 و ضریب فیزیک برابر 9 و ضریب شیمی برابر 6 است . نکته 3- در هنگام مطالعه دروس برای کنکور، میزان مطالعه هر درس باید با توجه به ضریب و نقشی که در موفقیت شما در کنکور دارد تعیین شود. واضح است درسی که ضریب 3 دارد دارای اهمیت بیشتری از درس با ضریب 2 می باشد. اما این به منزله ی این نمی باشد که شما از دروس با ضرایب کمتر غافل شوید. مثلاً همانطور که بعداً می آید درس عربی که ضریب 2 دارد دارای انحراف معیار بالایی است یعنی کسب یک درصد خوب مثلاً 70 درصد در این درس به دلیل آنکه اکثر دانش آموزان درصد خوبی در این درس کسب نمی کنند. امتیاز بالاتری از نمره ی کسب شده را برای شما به همراه دارد. [به این سؤال توجه کنید: اگر شما در درسی که همه ی افراد در آن درصد بالایی کسب می کنند یک درصد خوب کسب کنید مؤثرتر است یا در درسی که اکثر دانش آموزان در آن درصد خوبی نداشته اند؟] نکته 4- موفقیت در کنکور یعنی پیشرفت در تمامی دروس نه یک یا چند درس . پس هیچ درسی را به دلیل سخت بودن یا اهمیت کم داشتن در کنکور و یا به هر دلیل دیگر رها نکنید. نکته 5- بهترین کتابهای تستی ، تست های طبقه بندی شده آزمون های سراسری و دانشگاه آزاد اسلامی می باشد که در هنگام و بعد از مطالعه و همچنین به صورت مجموعه ای [این تست ها تفکیک شده نیست و مربوط به آزمون یک سال است] برای جمع بندی نهایی از یک ماه و نیم مانده به کنکور می تواند مورد استفاده قرار گیرد. خیلی از دانش آموزان می پرسند که از چه کتابهای تستی استفاده کنیم؟ در پاسخ باید گفت که بهترین کتاب تست ، کتابی است که در آن تست های استاندارد آمده باشد و استاندارد شده ترین تست ها مربوط به تست های آزمون سراسری و پس از آن آزمون دانشگاه آزاد اسلامی می باشد. بنابراین، در مرحله ی اوّل این تست ها را بررسی کنید و اگر فرصت داشتید، به سراغ تست های تألیفی بروید، زیرا همان طور که بیان شد، تست های آزمون سراسری و دانشگاه آزاد، استاندارد هستند و (به طور کلی) معمولاً نماینده تعداد تست های بی شماری هستند که در مخزن سؤالات وجود دارند. ادبیّات درس ادبیّات به علت ضریب بالایی که دارد از اهمّیّت زیادی در کنکور برخوردار است . برخلاف آنچه برخی باشد، داوطلبان تصوّر می کنند و در موقع مطالعه زمان بسیار زیادی را به مطالعه ی دستور زبان فارسی اختصاص می دهند، تعداد پرسش های کمی از این درس به دستور زبان فارسی اختصاص دارد و اکثر پرسش های کنکور از متون ادب فارسی است . (حدود 80 درصد). متون ادبیات فارسی که بخش اعظم پرسش ها از آن طرح می شود، شامل معانی لغات ، اصطلاحات ، عبارت ها و یا واژه ها و همچنین معنای اشعار، نثر ساده و مسجّع و کنایه های ادبی به اضافه ی ضرب المثل ها، آرایه ها و صنایع ادبی (تشبیه جناس و...) می باشد. در مطالعه ی درس ادبیّات به درس هایی که سؤال خیز هستند مانند حسنک وزیر، پله پله تا ملاقات خدا و یا اشعار حافظ ، سعدی و مولانا و... توجّه ویژه ای داشته باشید زیرا آن ها از اهمّیّت خاصّی برخوردار می باشند. بنابراین، این درس ها را با دقت بیش تری مطالعه کنید. کتاب ادبیّات را از ابتدای آن ، شروع به مطالعه کنید و درس به درس پیش بروید. بهتر است برای درس ادبیّات، دو سری خلاصه برداری یا فیش برداری انجام دهید: یک سری مربوط به معانی لغات ، اصطلاحات و واژه ها و قسمت دیگر مربوط به تاریخ ادبیّات ، که در بخش مربوط بیشتر توضیح داده می شود. * درس ادبیّات فارسی از بخش های زیر تشکیل شده است : * متون درس ها و متن های ادبی را بخوانید و به معانی لغات و اصطلاحاتی که در آنها به کاررفته توجّه کنید. برای یافتن معانی لغات حتماً از قسمت واژه ها و اعلام در انتهای کتاب استفاده کنید و تنها به توضیحات مدرّسین یا اطّلاعات شخصی اکتفا نکنید. درس هایی را که جمله های آن ها سخت تر است، با دقّت بیشتری بخوانید و سطر به سطر آنها را معنی کنید و از اصطلاحات ، کنایه ها و... که در آنها به کار رفته است ، غافل نشوید. درس ها را به گونه ای مورد مطالعه قرار دهید که اگر سؤالاتی با عنوان درک مطلب از آن مطرح شد، توانایی پاسخ گویی را داشته باشید (درک مطلب، قسمتی است که در مورد مفهوم متن و منظور نویسنده از کاربرد جمله ای خاص از شما پرسش می کند). * اشعار اشعار را بخوانید و آنها را معنی کنید. در اشعار، به صنایع ادبی و کنایه ها و استعارات توجّه کنید. معانی اشعار را بیت به بیت مطالعه کنید. توجّه داشته باشید که درک عمیق معانی اشعار، بسیار مهم است، چون در کنکور سال های اخیر توجّه ویژه ای به اشعار و کشف ارتباط میان آن ها شده است. * املا سعی کنید در حین مطالعه ی متون، حتماً به املای کلمات مهم توجّه داشته باشید زیر آن ها خط بکشید یا این که در حاشیه ی کتاب، در صفحه ای که آن کلمه در آن قرار دارد، مجدّداً یادداشت کنید تا با یک نگاه گذری و سطحی نیز املای آن، در ذهنتان تداعی شود. * تاریخ ادبیّات و لغات این قسمت از کتاب ادبیّات که به زندگی شاعران و نویسندگان اشاره می کند و در آنها موضوعاتی مانند سال تولّد و فوت ، محلِّ تولّد، نام آثار آنان و محتوای آنها و به طورکلی هرگونه اطلاعاتی درباره ی آن ها را مطرح می کند. به علّت تعداد زیاد نویسندگان و شاعران که در کتاب ادبیّات مطرح شده است ، امکان فراموشی آنها نیز بیشتر است . بنابراین، باید از تاریخ ادبیّات فیش برداری کنید و مطالب فیش ها را به طور مرتّب مرور نمایید. در زیر، روش هایی برای به خاطرسپاری بهتر به شما ارائه می شود: 1- روشهای خاصّی برای حفظ اسامی و نکات و... ابداع کنید. مثلاً برای یادگیری و حفظ مطالب از تکنیک هایی نظیر مخفّف ها استفاده کنید؛ مثلاً، برای حفظ آثار خمسه ی نظامی گنجوی که عبارتند از: مخزن الاسرار، لیلی و مجنون، خسرو و شیرین، هفت پیکر و اسکندرنامه. با استفاده از حروف اوّل آن ها می توان کلمه ی مخفّف «ملخها» را ساخت و از این کلمه برای به یادآوری آثار نظامی می توانید استفاده کنید. برای حفظ کردن لغات و اصطلاحات، می توانید از دو روش زیر در هنگام مطالعه و یادگیری، استفاده کنید. روش اوّل- استفاده از کلمات هم خانواده است ؛ مثلاً، برای حفظ معنی کلمه ی «مقیم » ببینید چه کلمه ی هم خانواده ای از آن را می شناسید. [اقامت کننده] و به وسیله ی آنها کلمه ی موردنظر را فرا گیرید. [و مقیم؛ یعنی، اقامت کننده ، کسی که در مکانی مسکن گزیده باشد] روش دوم- تداعی معانی است . در این روش ببینید واژه یا لغت موردنظر در ذهن شما چه معنایی را تداعی می کند؛ مثلاً، کلمه ی «مهد» شما را به یاد کلمه ی مهدکودک می اندازد که به معنی محلِّ نگهداری کودک است . بنابراین، مهد به معنی محل نگهداری و گهواره است . شما در این جا معانی کلمات ناآشنا را با کلماتی که برای ذهن شما آشنا هستند، پیوند می زنید. مثال دیگر، کلمه ی محظوظ است که شما را به یاد حظ کردن (به معنی بهره مند شدن ) می اندازد. پس، محظوظ به معنی «بهره مند شده » می باشد. سعی کنید با استفاده از این روشها و خلاقیّت ، علاوه بر این که مطالب را بهتر به حافظه می سپارید، مطالعه ی درس ادبیّات را شیرین تر کنید. الف- فیش های مربوط به لغات در هنگام مطالعه ی درس ادبیّات، هرگاه به لغاتی رسیدید که احساس کردید مهم هستند یا به یادسپاری آنها برای شما مشکل است و همچنین لغاتی که از نظر املایی مهم هستند، آنها را روی فیش ها بنویسید و آنها را به دفعات مرور کنید. بر روی این فیش ها می توانید معانی اصطلاحات و واژه ها و عبارات مهم و حتی معانی ضرب المثل ها و یا کنایه ها و استعاره ها را نیز یادداشت کنید. علاوه بر این به لغاتی که مشابه همدیگر هستند نیز توجه کنید و آنها را روی یک فیش یادداشت کنید. مانند: چند مثال از لغت ها (با تأکید بر وجه املایی ): تنزیه (پاک شمردن ) سفاهت (نادانی ) سماط (سفره ) مخذول (خوار شده ) محظوظ (بهره مند شده ) تپق (گرفتگی زبان ) چند مثال از تضاد: ازل و ابد (زمان بدون آغاز زمان بدون پایان ) اقبال و ادبار (روی آوردن شانس پشت کردن شانس ) و... ب- فیش های تاریخ ادبیّات در بالای این فیش ها نام شخصیّت موردنظر را بنویسید و اطّلاعاتی را که درباره ی این شخصیّت در کتاب های درس ادبیّات می بینید، در پایین آن یادداشت کنید. از جمله قرنی که در آن می زیسته اند، آثار، محتوای آثار، سبک ادبی، نگارش نویسنده و یا ویژگی های خاصِّ نگارش وی ، شاگردان و هم عصران معروف آن و به طور کلی هرگونه اطّلاعاتی را که در کتابهای درسی درباره ی آنها آمده است، به طور خلاصه یادداشت کنید. در پایان، لازم است یادآوری شود که در تهیّه ی این فیش ها و خلاصه ها حتماً به قسمت اَعلام در انتهای کتاب توجّه کنید، زیرا بسیار مورد توجّه طراحان سؤال قرار دارد. دین و زندگی درس دین و زندگی به تازگی جایگزین معارف و بینش اسلامی گردیده و با رویکردی جدید نسبت به آموزش مبانی اسلامی، تلاش به ایجاد علاقه و ارتباط بیش تر با مخاطبین خود دارد. جدید شدن مطالب و محدود بودن پرسش های کنکوری به علت تغییرات کلی کتاب سبب می گردد در بررسی این درس نیم نگاهی هم به شیوه ی طراحی پرسش های معارف اسلامی در سال های گذشته داشته باشیم. کتاب های دین و زندگی بیش تر شامل بخش های ذیل می باشند که درباره ی هر کدام توضیحات لازم را ارائه می کنیم. - عناوین موضوعات (تیتر موضوعات) - متن درس - آیات و روایات - زیرنویس - برای مطالعه - عناوین موضوعات درباره ی عناوین موضوعات همواره باید به یاد داشته باشید که عموماً برای پرسش هایی که مفهوم کلی یک موضوع را پرسش می کنند از این تیترها استفاده می شود، برای مثال از شما پرسیده می شود فلان حدیث یا فلان عبارت بیانگر چه موضوعی است یا به چه چیزی اشاره دارد، در این جاست که باید از عنوان کلی ای که در صدر یا ذیل آن حدیث یا عبارت به خصوص به کار رفته شده استفاده کرد. * متن درس متن درس ها را باید به خوبی به خاطر بسپارید، زیرا بسیار رایج است که عین جمله ی کتاب آورده می شود و بخشی از آن حذف می شود بخش حذف شده ی آن، از شما پرسش می شود. برای پاسخ گویی به این گونه پرسش های توصیه می شود هنگام مطالعه، حتماً پرسش هایی به صورت حذف قسمت های مهم از خود داشته باشید. - آیات و روایات درباره ی آیات حتماً موضوعی را که به آن اشاره دارد به خاطر بسپارید. سعی کنید تبحر کافی را در ترجمه ی آیات به دست آورید و پیام آن ها را بررسی نمایید. روایات را باید با نام روایت کننده ی آن به خاطر بسپارید. اگر حدیثی یا شعری با آیه ی به خصوصی ارتباط داشت به آن توجه کنید. هم درباره ی آیات و هم در مورد احادیث مخاطب آن ها را یعنی کسانی که آن آیه یا حدیث برای آن ها نقل شده در خاطر داشته باشید. * زیرنویس همیشه این بخش از کتاب مورد توجه ویژه ی طراحان و در عین حال کم لطفی دانش آموزان قرار می گیرد. این بخش در حقیقت ادامه ی متن کتاب و توضیح اصطلاحات مهم متن است و نباید آن را صرفاً به این علت که جدا از قسمت اصلی است کنار گذاشت، این قسمت را با دقت و توجهی نظیر آن چه در حین مطالعه ی متن اصلی دارید، بخوانید. از نام منابع و نویسندگان آنان نیز که معمولاً در زیرنویس است غافل نشوید. * برای مطالعه اگر قسمت مقدمه ی کتاب دین و زندگی را مشاهده کنید، می بینید که بخش «برای مطالعه» نباید مورد سوال قرار گیرد. اما باید بدانید این سخن اعتبار چندانی ندارد، زیرا بسیار اتفاق افتاده، قسمت هایی که طراحان کتاب آن را خارج از محدوده ی درسی قرار می دهند و صرفاً برای اطلاعات بیش تر که جنبه ی اختیاری دارد در کتاب ذکر می کنند، از نظر طراحان سوال جزو متن کتاب تلقی می شود که این قسمت ها را حتماً بعداز مطالعه ی فراوان متن چندین و چند بار روخوانی کنید تا اگر زمانی بر طبق عادت مذکور مورد پرسش قرار گرفت تسلط کافی را داشته باشید. عربیدر سال های اخیر، زبان عربی در آزمون های سراسری دارای اهمیت زیادی گشته است . اگر به سیر صعودی کنکور در دو درس زبان انگلیسی و عربی در 15 سال اخیر نگاهی بیندازیم. دانش آموزان در درس زبان انگلیسی پیشرفت بسیار زیادی داشته اند ولی در درس عربی این امر با کاهش چشمگیر همراه بوده است . شاید یکی از دلایل این امر مفهومی تر شدن پرسش های عربی و نیاز به احاطه ی کامل بر مباحث این درس برای حل مسائل مطرح شده در کنکور باشد. در سال های اخیر دانش آموزان در این درس بامشکلات فراوانی مواجه بوده اند و همچنین به دلیل توجه بسیار زیادی که به درس زبان انگلیسی دارند از زبان عربی غافل شده اند و به همین علت درصدهای کسب شده در این درس با افت شدید همراه بوده است . این امر باعث شده است که این درس در کنکور از نرم منفی بالایی (انحراف معیار بالایی ) برخوردار شده باشد. بدین معنی که به دلیل آن که بیش تر دانش آموزان عربی را با درصد پایین می زنند، کسب نمره بالا در عربی یک امتیاز بسیار بزرگ ، و با امتیازی بالاتر از نمره کسب شده همراه خواهد بود. در درس عربی نزدیک به 80 درصد پرسش ها از قواعد و دستور زبان عربی مطرح می شود و بقیه از ترجمه ی لغات و متون عربی و.... است . به بخش لغت آموزی در این درس توجه داشته باشید که با لغت آموزی خوب در این درس ، در زمان می توانید صرفه جویی کنید و همچنین این عمل دقت شما را در قسمت های دیگر عربی افزایش خواهد داد. سازمان سنجش منابع این درس را در آزمون سراسری عربی 2 و عربی 3 بیان کرده است ولی دقت داشته باشید که در قسمت قواعد نیاز است شما قواعد سال های قبل را نیز بدانید. (حتی قواعد عربی راهنمایی ) یعنی قواعد را از پایه شروع کنید. در مطالعه ی درس عربی به نکات زیر توجه داشته باشید. 1- همانطور که بیان شد مطالعه ی قواعد درس عربی را از پایه شروع کنید. 2- معانی لغات و اصطلاحات عربی را در متن درس و عبارتها و جملات یاد بگیرید نه به صورت مجزا. 3- در قسمت مطالعه ی قواعد به تمرینات کتاب بسنده نکنید. مثلاً قواعد تجزیه و ترکیب را در متن درسهای کتاب به کار برید و سعی کنید وقتی یک تمرین کتاب را حل می کنید آن را تجزیه و ترکیب کنید و در این زمینه به تسلط کافی برسید. 4- از قواعد درس عربی خلاصه برداری کنید تا در موقع لزوم نیاز به رجوع مکرر به کتاب نداشته باشید و علاوه بر آن بتوانید آنها را به راحتی مرور کنید. 5- از لغات و اصطلاحات مشکل فیش برداری کنید. و آنها را به دفعات مرور کنید. 6- بررسی تست های فراوان در این درس به یادگیری و به یادسپاری شما کمک فراوانی می کند. در این زمینه می توانید از تست های آزمون سراسری و دانشگاه آزاد استفاده کنید. به خصوص از پرسش هایی که در سال های اخیر (از سال80 به بعد) مطرح شده اند. سعی کنید در هنگام تست زنی یا در هنگام بررسی تست ها، چهار گزینه را (حتی گزینه های غلط را) با بیان دلیل اشتباهات آنها مورد بررسی قرار دهید. با این کار شما عملاً چهار تست را حل کرده اید نه یک تست ! 7- در این درس به اعراب کلمات (منصوب، مرفوع، مجرور و مجزوم) دقت ویژه ای داشته باشید. زبان انگلیسی زبان انگلیسی در سال های اخیر به علت توجهی که از طرف دانش آموزان درباره ی آن صورت گرفته است از پیشرفت قابل توجهی برخوردار بوده است به طوری که در سال های اخیر بیش تر داوطلبان بین 60 تا 70 درصد پاسخ های مربوط به این درس را در کنکور سراسری درست جواب می دهند. بنابراین دقت داشته باشید که شما نیز در کنکور باید این حداقل را داشته باشید و اگر به فکر کسب رتبه های خیلی خوب و قبولی در رشته های موردنظرتان هستید باید سعی کنید درصد پاسخگویی به این درس را در کنکور افزایش دهید. برخلاف درس عربی که در آن قواعد و دستور زبان حرف اوّل را می زند در این درس حرف اوّل با معنای لغت و عبارات است . در آزمون زبان انگلیسی 5 تست مربوط به قواعد می باشد و بقیه ی سوالات به طور مستقیم (در قسمت vocabulary ) و یا به طور غیرمستقیم (در قسمت cloztest و reading ) مربوط به معنی لغات و جملات می باشند. علاوه بر این برخی از سوالات مربوط به قواعد را می توان با استفاده از معنی جملات پاسخ داد. در قسمتی از پرسش های این درس متنی به شما داده می شود که پس از خواندن آن به پرسش ها پاسخ دهید. در اینجا منظور دانستن لغات به تنهایی نمی باشد بلکه شما پس از خواندن متن و درک آن باید به پرسش هایی که در باره ی متن داده شده پاسخ دهید. لازمه ی درک متن ، دانستن معانی لغات و اصطلاحات به کار رفته در آن است . در هنگام خواندن متن ، زیر مباحث مهم مانند اسامی سال ها و همچنین موضوعات مهم و... خط بکشید تا در موقع پاسخ گویی به پرسش ها بتوانید از آنها استفاده کنید. در بحث لغت آموزی توجه داشته باشید که لغت ها را در متن فرابگیرید و همچنین فقط به لغت های پایانی هر درس اکتفا نکنید، بلکه به لغات جدیدی که در متن درس یا تمرین ها مطرح شده اند نیز باید دقت داشته و آنها را نیز فرا بگیرید. شما می توانید برای یادگیری لغات ، یک دفترچه لغات تهیه کنید و تمام لغت های جدید را در آن یادداشت کنید. در بحث لغت آموزی زبان انگلیسی استفاده از فیش ها و خواندن فیش ها به روش لایتنر بسیار مفید می باشد. در بحث گرامر به پسوندها و پیشوندها توجه کنید و قالب های دستوری زبان انگلیسی را فراگیرید. شناخت افعال و زمان های آنها و شناخت افعال بی قاعده قیدها انواع صفت ها انواع جملات (مثلاً جملات شرطی نوع اوّل دوم و سوم ) و... می تواند تست زنی شما را در این درس بهبود بخشد. در این درس نیز می توانید از یادیارها استفاده کنید مثلاً ترتیب قرار گرفتن صفات در جمله قبل از اسم به صورت زیر است : مثلاً (فرش ابریشمی بزرگ زیبای قرمز ایرانی دروس اختصاصی گروه علوم ریاضی ریا سؤالات درس ریاضیات در گروه علوم ریاضی به سه بخش عمده تقسیم می شود 1- ریاضیات پایه، 2- حساب دیفرانسیل 3- ریاضیات گسسته 4- هندسه تحلیلی و جبر خطی در اهمیت این درس همین اندازه بس که نام رشته ریاضی فیزیک از آن گرفته شده است . بنابراین دو درس ریاضیات و فیزیک برای دانش آموزان این رشته نقش بسیار مهمی را ایفا می کنند. در سال های اخیر حدود 45 درصد از پرسش های درس ریاضیات مربوط به ریاضیات پایه، 25 درصد سؤالات از درس حساب دیفرانسیل، 15 درصد سؤالات در درس گسسته و 15 درصد مابقی سوالات هندسه تحلیلی است . در این قسمت به بررسی روشها و نکاتی که در هنگام مطالعه ی این دروس باید مدنظر داشته باشید می پردازیم . علاوه بر این ، درس ریاضیات در کنکور، دارای بیشترین ضریب می باشد که همین امر آن را جزو اصلی ترین دروس رشته ریاضی فیزیک قرار داده است . توجه : یکی از کاربردی ترین مباحث در ریاضیات مبحث مثلثات است. بیش تر دانش آموزان در یادگیری این مبحث با مشکل مواجه هستند، پس باید با یک برنامه ریزی دقیق به درک و فهم این مطلب پرداخت. برخی از مباحث این درس در فیزیک هم کاربرد دارد. حساب دیفرانسیل حساب دیفرانسیل به علت دارا بودن بیشترین درصد پرسش های ریاضی از اهمیت ویژه ای برخوردار است . تقریباً 35 درصد پرسش های ریاضیات از مباحث این درس مطرح می شود. ریاضیات پایه ریاضیات پایه شامل ریاضیات در پایه ی اول، دوم و سوم دبیرستان می باشد که از دروس ریاضی 1، ریاضی 2، حسابان، هندسه 1، هندسه 2، جبر و احتمال و آمار و مدل سازی تشکیل شده است. مطالب این دروس، پایه و اساس ریاضیات را شکل می دهند و درک و فهم آن کمک بسیار زیادی در یادگیری بهتر دروس پیش دانشگاهی می کند. پس فهم ریاضیات باید از پایه مورد توجه بسیار زیادی قرار گیرد. اگر دانش آموز سال سوم هستید و این مطلب را می خوانید از همین حالا حساب جداگانه ای برای درس حسابان باز کنید تا در سال آینده با درس حساب دیفرانسیل مشکلی نداشته و بتوانید در آن پیشرفت خوبی داشته باشید. در این درس سعی کنید پیوستگی مطالب را حفظ کنید و ابتدا از بحث مثلثات شروع کنید و سعی کنید تمامی نکات و فرمول های مربوط به آن را یاد بگیرید، چون مثلثات در تمامی مباحث بعدی کاربرد دارد و مباحث تابع، حد، پیوستگی ، مشتق و انتگرال را پس از آن بخوانید. در این درس تا می توانید به عنوان تمرین ، تست بزنید و حتماً برنامه ی مرور درس ها و حتی تست ها را در برنامه ی خود قرار دهید. سعی کنید این دروس را پیوسته و مرتب بخوانید. زیرا پیوسته خواندن این درس ها بسیار مفید است . تست زدن در این درس بدون درک مفاهیم و بدون توجه به پیوستگی مطالب آن ، کاری اشتباه است و جز حفظ کردن یک سری تست ها که احتمالاً زود هم از خاطر شما خواهند رفت، فایده ی دیگری ندارند. بنابراین ابتدا به مطالب و مفاهیم اساسی احاطه کافی پیدا کنید و پس از حل مسائل کتاب یا مسائل مطرح شده در جزوه ی درسی تان به سراغ تست های کنکور بروید و پس از تسلط کافی به تست هایی با سطح دشواری بالاتر مراجعه کنید، در مراحل اوّلیه تست ها را به عنوان مثال تشریحی برای خودتان حل کنید. اما پس از تبحر کافی حتماً تست ها را با زمان بندی مناسب (در ابتدا حدود یک دقیقه و بیست ثانیه و با کاهش آن به مرور به یک دقیقه) خود را به سرعت معمول برسانید. ریاضیات گسسته ریاضیات گسسته که در دوره ی پیش دانشگاهی ارائه می گردد، شامل مطالبی جالب و متنوع و در عین حال متفاوت از آن چیزی است که تاکنون در ریاضیات ارائه شده است. انتخاب نام گسسته برای این کتاب از این جهت است که بر روی اعداد و کمیت های گسسته ای تکیه دارد. کمیت های گسسته در اصطلاح کمیت هایی هستند که شامل واحدهای مستقل و جدا از هم می باشند. برای مثال برای تعیین تعداد نفرات ساکن در یک ساختمان هرگز از عدد 5/43 استفاده نمی کنیم، بلکه این تعداد یا 43 است یا 44 و یا 5/43 معنا ندارد. اما 5/3 متر پارچه دارای مفهوم و معنی است و این نشان دهنده ی این است که «متر» کمیت گسسته نیست. پیش از مطالعه ی فصول، احتمال و ترکیبات در کتاب گسسته، حتماً به کتاب جبر و احتمال مراجعه کنید، زیرا در کتاب گسسته اشاره ای به مطالب پایه ای نشده و تنها به ادامه ی آن ها پرداخته است. به شما پیشنهاد می شود قبل از این که به سراغ تست ها بروید حتماً تعدادی مسائل تشریحی حل نمایید. اهمیت این تمرین در بخش نظریه ی اعداد و احتمال بیش تر از قسمت های دیگر است. اما در بخش گراف بیش تر به حل تست بپردازید تا از این طریق به مهارت کافی دست یابید. در این بخش از روش شهودی و رسم شکل نیز بهره ببرید. البته لازم به ذکر است به علت گستردگی موضوعات این کتاب، در آزمون سراسری در اکثر سال ها قالب های مشخصی در طراحی سوالات در نظر گرفته شده است. بدین معنا که ساختار سوالات در سال های مختلف به هم شبیه است. از این رو، حل سوالات کنکور سال های گذشته اهمیت ویژه ای دارد و علاوه بر آشنا کردن شما با ساختار سوالات شیوه ی مطالعه ی شما را نیز اصلاح می کند. این درس در سال های اخیر وارد مباحث نظام آموزشی کشور شده است که ترکیبی از مباحث ریاضیات جدید و هندسه ی نظام قدیم است و همان طور که می دانید با حذف این کتب از نظام آموزشی، نقص هایی در زمینه ی طراح بعضی از مباحث گسسته ایجاد شده که دانش آموز باید از طریق تلاش در یادگیری مفهومی مطالب بر این مشکل فائق آید. پایه ی برخی از مباحث این درس در سال سوم و مربوط به درس جبر و احتمال می باشد. از آن جمله بخش های احتمال و ترکیبات، که لازم است حتماً قبل از مطالعه ی این مباحث در کتاب گسسته، به مطالعه ی این مباحث در کتاب جبر و احتمال بپردازید. به شما پیشنهاد می شود بعد از مطالعه ی دقیق مباحث کتاب و جزوات درسی تان به سراغ سوالات تشریحی ساده یا مسائل کتاب درسی بروید تا از طریق حل این مسائل با فرمول ها و عناوین مهم طرح شده ارتباط بیش تری برقرار سازید، سپس به سراغ تست های در حد و اندازه ی تست های کنکور بروید و بعد از تعمین و تسلط کافی در صورت تمایل به سراغ سوالات دشوارتر بروید. البته لازم به ذکر است به علت گستردگی موضوعات این کتاب، در آزمون کنکور سراسری در اکثر سال ها قالب های مشخصی در طراحی سؤالات درنظر گرفته شده که شما می توانید با تمرین و ممارست کافی در سؤالات کنکور و سؤالات مشابه آن به مهارت کافی دست یابید هندسه تحلیلی و جبر خطی این دروس حدود 20% پرسش های کنکور را به خود اختصاص داده است . در این میان 60 درصد پرسش ها از هندسه تحلیلی و جبرخطی و مابقی از هندسه 1 و 2 و هندسه ی فضایی می باشد. برای نتیجه گیری بهتر در هندسه 1و2 (به خصوص بخش فضایی هندسه2) فهرستی از قضایا و صورت تمرینات مهم کتاب درسی تهیه نمایید و آن را در دراز مدت چندین مرتبه مرور کنید، از این طریق شما در حل تست هایی که صرفاً به تعریق یک قضیه اشاره دارد، تبحر کافی را به دست خواهید آورد. معمولاً تست های هندسه تحلیلی در یک قالب مشخص می باشند، در هر بخش به خصوص مبحث خط و صفحه درک تمام قضایا و نکات (و نه صرفاً حفظ آنها) الزامی است . علاوه بر این، باید بدانید که کاربرد این قضایا چیست و از چگونگی استفاده ی آن ها در حل تست ها مطلع شوید. توجه داشته باشید که برخی از تست های هندسه وقت گیر هستند و تنها درصورت داشتن وقت کافی باید به حل آن ها بپردازید. فیزیک درس فیزیک در کنکور رشته ی علوم ریاضی پس از درس ریاضیات دارای بالاترین ضریب می باشد. اگر قصد قبولی در یک رشته ی مهندسی و در یک دانشگاه خوب را دارید، به این درس توجه زیادی داشته باشید و خود را برای درصد بالایی در این درس (بالاتر از 70) آماده کنید. درس فیزیک برعکس ظاهر سختی که دارد، اگر با آن همراه شوید و در هنگام مطالعه به مفاهیم آن توجه کنید، برای شما جزو دروس شیرین و به یادماندنی خواهد شد. یک توصیه ی مهم: در درس فیزیک به جای مطالعه به ترتیب فیزیک 1- 2- 3 و پیش دانشگاهی 1- 2 مباحث را موضوعی مطالعه کنید مثلاً وقتی می خواهید بحث مکانیک را بخوانید ابتدا به سراغ فیزیک (2) بروید و مبحث مکانیک را در آنجا بخوانید و مسائل مربوط به آن را حل کنید و سپس مبحث مکانیک را در فیزیک پیش دانشگاهی1 مطالعه کنید. با این کار هم در زمان صرفه جویی کرده اید و هم به علت اینکه مباحث پایه ای را خوانده اید در بحث جدید نیز یادگیری بیشتری خواهید داشت . اساس کار خود را در مطالعه ی درس فیزیک بر روی کتاب درسی و موضوعات مطرح شده درآن بگذارید و سپس در صورت لزوم به جزوات دیگر مراجعه کنید. در حال حاضر پرسش های این درس به سمت مفهومی شدن پیش می رود. قبلاً برای تسلط بر فصل حرکت شناسی در مبحث مکانیک یک دانش آموز می بایستی حداقل 30 تا40 نکته ی کنکوری که اغلب هم خارج از کتاب درسی بودند، حفظ می کرد؛ ولی اکنون احاطه بر مطلب درسی به اضافه چند نکته ی اساسی ، راه گشا می باشد. البته منظور این نیست که نکات و فرمول های تستی را یاد نگیرید، بلکه شما باید ابتدا مطالب را به صورت مفهومی یاد گرفته و سپس نکات تستی را استفاده کنید. علاوه بر این اگر نگاهی گذرا به پرسش های فیزیک در سال های گذشته داشته باشید، خواهید دید که اکثر پرسش های این درس تکراری هستند، یعنی چیزی حدود 70 الی80 درصد این پرسش ها مشابه پرسش های کنکور سال های قبل می باشد. پس حتماً بررسی تست های کنکور سال های قبل را در این درس در برنامه ی خود بگنجانید. نکته ی دیگر توجه به مبحث مکانیک است که این بحث 20 الی 25 درصد پرسش ها را به خود اختصاص داده است . در مکانیک برای یادگیری بهتر، تا می توانید تست های متنوع و مسائل مختلف را که در سطح کتاب درسی است ، حل کنید. * به این نکته نیز در حل تست ها در کنکور دقت داشته باشید که واحدها در سیستم SI می باشد، پس بهتر است قبل از شروع مبحث فشار و مکانیک، موضوع فیزیک و اندازه گیری را کاملاً یاد بگیرید. مثلاً تقریباً هر دو سال یک بار یک تست از چگالی می آید که منظور از طرح این تست در کنکور تبدیل واحدها در آن می باشد. در این درس نیز مرور را فراموش نکنید و هر چند وقت یک بار (طبق برنامه ی مرورها) به مباحثی که قبلاً خوانده اید، باز گردید و آن ها را مرور کنید تا مطالب یادآوری شوند. بنابراین در خواندن درس فیزیک به 3 نکته ی زیر توجه داشته باشید: 1- از درک عمیق و مفهومی فیزیک غافل نشوید و هرگز یک مفهوم فیزیک را با ژرفایی که دارد، در حد یک تعریف خشک پایین نیاورید. 2- پس از مطالعه ی هر بخش از کتاب به صورتی که در بالا آمد، ابتدا مسائل و تمرین های مربوط به آن را حل کنید و وقتی به آن ها احاطه کافی یافتید، به سراغ تست بروید. بنابراین در دروس ریاضی و فیزیک توجه داشته باشید: مطالعه ی مفهومی و دقیق افزایش توانایی در حل مسائل و تمرین ها مرور 3- پس از هر بار خواندن از نکات و فرمول های مهم یادداشت برداری کنید و برای مرور از این یادداشت ها استفاده کنید. شیمی درس شیمی در کنکور از دروسی است که دانش آموزان رشته ریاضی کمتر به آن اهمیت می دهند و معمولاً درصد کمی در این درس به دست میآورند زیرا بر این باورند که این درس در موفقیت آنها در رشته های مهندسی تأثیر چندانی ندارد. البته این امر تا حدودی در چند سال گذشته با افزایش ضریب این درس در کنکور رفع شده است . علاوه بر این با توجه به اینکه اکثر دانش آموزان رشته ریاضی در این درس درصد بالایی نمی زنند از انحراف معیار بسیار بالایی برخوردار می باشد. به این نکته توجه داشته باشید که شیمی در کنکور معجزه می کند مخصوصاً اگر درصدی بالای 70-80 درصد را کسب کنید. در درس شیمی توجه به شیمی پایه بسیار الزامی است و در کنکور نیز بخشی از تست ها از شیمی 2 و 3 مطرح می شوند. معمولاً دانش آموزان رشته ریاضی ، شیمی را جزو درس های حفظ کردنی قرار می دهند ولی باید به این امر توجه داشته باشند که اکثر مطالب شیمی مفهومی است و تا به این مفاهیم احاطه کافی نیابند، مطالب حفظی کمک چندانی به آنها نمی کند. برای حفظ کردن مطالب حفظی که گاهاً پایه ای می باشند، استفاده از فیش برداری و مرور آنها بسیار مفید است . توجه داشته باشید که کسب درصد بالا در این درس می تواند جبران کننده دروس ریاضی و فیزیک باشد. اگر می خواهید در رشته های مهندسی و در یک دانشگاه خوب قبول شوید کسب درصد بالای 70 الزامی به نظر می رسد و برای کسب رتبه های عالی درصد بالای 85 مناسب است . در این درس مطالعه ی دقیق کتاب درسی الزامی است . مطالب این درس را خیلی دقیق بخوانید. توجه به اشکال ، زیرنویس ها و نمودارها و.... شما را در درک مفاهیم درسی و درنتیجه در تست زنی بهتر کمک می کند. به خاطر فرّار بودن مباحث این درس سعی کنید مرورهای مرتب را در برنامه ی خود قرار دهید. در درس شیمی توجه به خواص فلزات ، نافلزات و خواص و ویژگیهای مولکولها، عناصر و ترکیبات آنها و رفتارهای غیرعادی عناصر، همچنین توجه به پیوندها و آزمایش ها و واکنش های شیمیایی بسیار مهم است . علاوه بر مطلب بالا شناخت کلی از جدول مندلیف و درک درست گروهها و دوره ها لازم است و شما باید کاملاً به جدول مندلیف تسلط داشته باشید. گروههای مهم مانند گروه اوّل دوم، هفتم و هشتم را با توجه به عناصر و خواص گروه به خاطر بسپارید. یکی از راههای کسب این شناخت کلی مراجعه ی مکرر به جدول در سال های قبل از کنکور می باشد. در شیمی نیز از یادیارها می توانید استفاده های زیادی بکنید. مثلاً I ) اکسید و هیدروکسید عناصر سارق (حروف اوّل سرب، آلومینیوم، روی، قلع ) آمفوتر هستند یعنی دربرابر بازها خاصیت اسیدی و دربرابر اسیدها خاصیت و خصلت بازی دارند. II ) سولفات های کاسب (حرف اوّل کلسیم ، استرانسیم ، سرب ، باریم ) رسوب کننده هستند یعنی انحلال پذیری آنها در آب خیلی کم است . III ) عناصر پتاس بژ (حرف اوّل پلونیم، تلور، آرسنیک، سیلیسیم، بور، ژرمانیم ) عناصر شبه فلز در جدول تناوبی می باشند. IV ) و یا عناصر گروه سوم را از پایین به بالا می توان توسط جمله ی زیر به خاطر بسپارید: V ) و یا عناصر گروه دوم را توسط کلمه ی مخفف بم کاسبر (حروف اول بریلیم، منیزیم، کلسیم، استرانسیم، باریم، رادیم ) می توانید به خاطر بسپارید. زیست شناسی درس زیست شناسی به خاطر دارا بودن بالاترین ضریب (ضریب 12) در کنکور سراسری گروه علوم تجربی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و نقش مهم و کلیدی را در ورود شما به دانشگاه به عهده دارد. اگر تصمیم دارید در یکی از رشته های خوب رشته ی علوم تجربی مانند پزشکی ، دندانپزشکی ، داروسازی و... قبول شوید، باید در این درس درصدی بالاتر از 80-85 درصد را کسب کنید. به خاطر تأثیر مهمی که این درس در کنکور دارد، معمولاً دانش آموزان این درس را خیلی خوب مطالعه می کنند. نکته ی مهمی که شما در هنگام مطالعه ی این درس باید به آن توجه داشته باشید مرور است . این درس ، درسی نیست که با یک بار خواندن بتوانید در آن درصد بالایی کسب کنید بنابراین مرورهای متوالی از این درس را در برنامه ی خود قرار دهید. برای کسب یک رتبه ی زیر 1000 مطالعه ی مستمر و حداقل روزانه 2 ساعت الزامی به نظر می رسد. در هنگام مطالعه ی این درس ، کتاب درسی به عنوان بهترین مرجع مطالعه می باشد، منظور از مرور های متوالی و مطالعه ی مستمر، خواندن طوطی وار مطالب و تنها حفظ کردن آن ها نمی باشد، شما باید برای یادگیری عمیق مطالب از شیوه های صحیح مطالعه استفاده کنید. دقت کنیدکه شیوه ی مطالعه و یاد گرفتن از خود مطالعه مهم تر می باشد. استفاده از روش SQ4R (پس ختام ) می تواند خیلی مؤثر باشد، مطالعه ی اجمالی اوّلیه در شکل گیری یک ذهنیت کلی به شما کمک می کند. در هنگام مطالعه از هیچ قسمت کتاب غافل نشوید و مطالب آن را خط به خط و با دقت بخوانید و زیر مطالب مهم آن خط بکشید (یا این کار را با ماژیک علامت زن انجام دهید.) به نمودارها و شکل ها دقت کافی داشته باشید. از حاشیه نویسی در این درس استفاده کنید و همچنین از مطالب خوانده شده ، خلاصه نویسی به عمل آورید و مطالب خلاصه شده را به صورت نمودار درآورید و آنها را دسته بندی کنید. برای حفظ مطالب آن از بحث یادیارها که در فصل دوم مطرح شده استفاده کنید و با خلاقیت ، مطالب را در قالب نمودارها و یادیارها و... فرا بگیرید. در هنگام مطالعه ی فصل های جدید، مطالب فصل قبل را از روی خلاصه های خود بخوانید تا آنها را فراموش نکنید و بازهم تکرار می کنم : «این درس را چندین بار به طور جدی و فعال مرور کنید.» با توجه به تغییرات کتاب های زیست شناسی نسبت به سال های گذشته ، دیگر نمی توان به کتاب زیست پایه ی خاصی (مثلاً پیش دانشگاهی) اهمیت بیش تر دارد. اولاً مطالب کتاب های زیست بسیار به هم پیوسته می باشند و برای یادگیری مطالب لازم است تمامی کتاب های زیست را (دوم، سوم، پیش دانشگاهی) به دقت مطالعه کرد و ثانیاً برخلاف سال های گذشته دیگر سهم پایه ی خاصی در پرسش های کنکور بیش تر از پایه ی دیگر نیست و می توان گفت تقریباً تعداد پرسش های برابری از هر سه پایه مطرح می شود. در این درس بررسی تست های سال های قبل کنکور سراسری و دانشگاه آزاد بسیار مهم است . تقریباً نیمی از پرسش ها در این درس در سال های قبل به نحوی آمده است . (مثلاً به صورت پرسش های مشابه ) که این امر خود اهمیت مرور و بررسی تست های سال های اخیر آزمون سراسری را در این درس نشان می دهد. شیمی با توجه به ضریبی که این درس در کنکور سراسری دارد (ضریب 9) یکی از بااهمیت ترین دروس اختصاصی گروه علوم تجربی است (یعنی بعد از زیست شناسی مهم ترین درس به حساب میآید.) قبولی در رشته پزشکی بدون کسب یک نمره ی بالا در این درس امکان ندارد. درصد این درس جبران کننده دروس فیزیک و ریاضی است . برای کسب یک نمره ی خوب علاوه بر جزوات اساتید حتماً کتاب درسی را نیز بادقت مطالعه کنید و از حل و توجه به تمرینات هر فصل نیز غافل نشوید. دقت داشته باشید برای کسب رتبه ی زیر 2000 باید حداقل 70 درصد و برای کسب رتبه های سه رقمی (زیر 1000) نیاز به درصد بالای 80 دارید. با نگاهی گذرا به درصدهای کسب شده در این درس توسط دانش آموزان رشته تجربی متوجه خواهید شد این درس دارای میانگین بالایی است بنابراین سعی کنید از هم قطارهای خود عقب نمانید. برای مطالعه ی مؤثر این درس به نکاتی که در شیمی رشته ریاضی توضیح دادیم دقت کنید. البته به این نکته نیز توجه داشته باشید که پرسش ها ی شیمی رشته تجربی سخت تر از پرسش های شیمی رشته ریاضی می باشد. ریاضی برخلاف تصور اکثر دانش آموزان رشته ی علوم تجربی این درس از اهمیت زیادی در کنکور برخوردار است . معمولاً دانش آموزان رشته ی علوم تجربی اعتقاد دارند درس ریاضیات با ضریب 6 در کنار دروسی مانند زیست شناسی که ضریب 12 و شیمی که ضریب 9 دارد از اهمیت کمی برخوردار است . سخت بودن این درس برای دانش آموزان رشته تجربی این مسأله را تشدید می کند. باید دقت داشته باشید از لحاظ محاسباتی که برای تعیین نمره تراز صورت می گیرد، ارزش یک تست زیست شناسی به خاطر درصد آن به اندازه ی ارزش دو تست ریاضی [ به دلیل انحراف معیار بالای این درس ] نمی باشد. سعی کنید این تصور غلط را از ذهن خودتان دور کنید. این درس در کنکور از اهمیت خاصی برخوردار است و درست مانند درس عربی در دروس عمومی ، دارای انحراف معیار بسیار بالایی است . اگر می خواهید در رشته ی پزشکی قبول شوید و یا اگر تصمیم دارید رتبه ی بسیار خوبی را کسب کنید باید در درس ریاضی نیز نمره ی بالایی کسب کنید. درصد درس ریاضی در گروه علوم تجربی ، تعیین کننده شهر و دانشگاه است . کسب یک درصد خوب مثلاً 50 درصد یا کسب یک درصد خیلی خوب مثلاً بالای 80 درصد معجزه می کند و به شما در کسب رتبه های زیر 1000 و یا در مورد دوم برای کسب رتبه های دو رقمی کمک فراوانی می کند. در هنگام مطالعه ی این درس دقت داشته باشید که حل تمرین ها و مسائل ، بسیار مفید و ضروری است . برخی از دانش آموزان تجربی این درس را مانند زیست شناسی مطالعه می کنند، که این کار بسیار اشتباه می باشد. در درس ریاضی پس از مطالعه ی دقیق درس از مسائل حل شده شروع کنید و باحل مجدد آنها، بدون رجوع به کتاب کار را ادامه دهید. سپس مسائل کتاب و یا جزوه درسی تان را با دقت حل کنید و پس از آن که به درس و مسائل احاطه پیدا کردید به سراغ تست بروید. مرور این درس را نیز در برنامه ی درسی خودتان بگنجانید و مطابق برنامه ی مرورها به درس های قبلی بازگشته و آنها را مرور کنید تا دچار فراموشی نشوید. برخی از دانش آموزان در حل مسائل و تست ها کار را تا اواسط حل ادامه می دهند و سپس به هوای آنکه این تست را فرا گرفته اند، حل مسأله یا تست را رها کرده و به سراغ تست بعدی می روند. اگر می خواهید در کنکور دچار مشکل نشوید این کار را نکنید و مسأله را تا رسیدن به جواب نهایی دنبال کنید. این کار علاوه بر افزایش سرعت و دقت عمل شما در کنکور باعث افزایش توانایی حل مسأله می گردد. در هنگام پاسخگویی به سؤالات تجربی اکثر دانش آموزان از درس زیست شناسی شروع می کنند و پس از پاسخگویی به شیمی و فیزیک و در آخرِ کار هنگامی که ذهن آنها خسته شده است به سراغ سخت ترین تست ها در این درس می روند. در این درس معمولاً حدود 8-10 تست بسیار ساده طرح می شوند. پیشنهاد می شود اگر این درس را خوب مطالعه کرده اید در ابتدا به سراغ این 8-10 تست بروید و آنها را در فرصتی حدود 20 دقیقه حل کنید از زمان 35 دقیقه ی ریاضی هنوز 15 دقیقه باقی است . پاسخگویی صحیح به این 8 الی 10 تست درصدی بین 25 تا 5/33 را برای شما به همراه دارد که یک درصد پایه ای و مناسب برای شما با توجه به زمان حل آنها می باشد. سپس به سراغ تست های زیست شناسی ، شیمی و فیزیک بروید و آنها را بادقت حل کنید. اگر فرصت اضافی داشتید به سراغ بقیه ی تست های ریاضی بروید. البته شما باید نحوه ی پاسخ گویی به دروس مختلف را در آزمون های آزمایشی (قبل از کنکور) امتحان کرده و بهترین شیوه ی پاسخ گویی متناسب با ویژگی های تحصیلی و فردی خودتان را انتخاب کنید. درصورتی که دانش آموز ضعیفی در این درس هستید، این درس را رها نکنید. حداقل مباحثی را که آنها را راحت تر یاد می گیرید و یا مباحثی که سؤال خیز هستند (با مشورت معلم ریاضی تان ) انتخاب کنید و در آنها به یادگیری در حد تسلط برسید و در کنکور سعی کنید به سراغ آنها رفته و حداقل به تست های ساده پاسخ دهید. فیزیک در این درس دانش آموزان رشته ی تجربی دارای میانگین درصدی پایین تر از زیست شناسی و شیمی می باشند. این درس نیز به دلیل ضریبی که دارد در رشته ی تجربی از اهمیت خاصی برخودار است و کسب یک درصد بالا می تواند بسیار حائز اهمیت باشد. توضیحات مربوط به مطالعه ی این درس در یک توصیه ی مهم در درس فیزیک رشته ریاضی آمده است . همانطور که در آنجا بیان شد، تسلط بر مفاهیم ، حل مسائل ، حل تست ها از جمله تست های آزمونهای سراسری و دانشگاه آزاد و همچنین مرور، بسیار مهم است . برای آشنایی بیش تر بخش ذکر شده را مطالعه کنید. حتی اگر دانش آموز ضعیفی در این درس هستید، حتماً سعی کنید که این درس را در برنامه ی درسی خود بگنجانید یا حداقل مباحثی را که راحت تر یاد می گیرید، حتماً بخوانید. چنان چه احساس می کنید به تمامی مباحث به یک اندازه تسلط دارید، بهتر است که مطالب ر ابه ترتیب زیر مطالعه کنید: 1- نور 2- فشار 3- گرما و ترمودینامیک 4- مکانیک 5- الکتریسته 6- مو زمین شناسی این درس در برخی از رشته ها مانند زمین شناسی و شیمی و... دارای ضریب هستند و برای بقیه ی رشته ها دارای ضریب صفر است . به این دلیل اکثر دانش آموزان از مطالعه ی این درس و پاسخ دادن به سوالات زمین شناسی صرف نظر می کنند. اما باید توجه داشته باشید که کسب یک نمره ی متوسط یا بالا تاثیر زیادی در رتبه ی کشوری شما می گذارد و قبول شدن در رشته هایی که به صورت کشوری در آن ها گزینش صورت می گیرد، متاثر از رتبه ی کشور شما خواهد بود. شما می توانید با گنجاندن مطالعه ی این درس در برنامه ی درسی خود حتی در سه یا دو ماه قبل از آزمون و پاسخ دان به پرسش های این درس رتبه ی کشوری بهتری کسب کنید. در بحث روش های مطالعه ی این درس به مباحث مطرح شده در درس زیست شناسی مراجعه کنید. (زیرا روش های مطالعه ی این دو درس بسیار شبیه به هم هستند.) به قول سقراط «فقط نهایت جهل یا نهایت هوشمندی می تواند در مقابل تغییر مقاومت کند» پس عزیزان تا چراغ کنکور سبز است سعی کنید با قایق خویش از این مسیر رنگی عبور کنید. همیشه تعداد داوطلبان انسانی بیش از سایر گروه هاست و برعکس، پذیرش دانشگاه ها، کم تر از سایر گروه ها می باشد. ولی با این وصف، اگر کسی آگاهانه و هدف مند در جریان کنکور قرار گیرد می تواند نتیجه ی مطلوبی بگیرد، حتی اگر آن شخص، از جمله ی دانش آموزان ضعیف و متوسط باشد؛ زیرا بر خلاف گروه های ریاضی و تجربی، در گروه انسانی، داوطلب می تواند با درک موقعیت خود و شرایط موجود کنکور انسانی و در نظر گرفتن نقاط ضعف و قوت آن، گام های خود را محکم تر و موثرتر بردارد. به عنوان نمونه در سال های اخیر، دانش آموزی داشتیم که معدل دیپلم او 57/10 بود و از مدرسه نیز اخراج شده بود ولی با انگیزه ی بسیار خوب و با تلاشی هدف مند به نتیجه رسید و نفر اول کنکور شد: "به عمل کار برآید" * عمیق خواندن بعضی دروس به جای خواندن همه ی درس ها تجربه ثابت کرده است، آن هایی که از 100% مطالب درسی و کتاب ها را با عمق 75% می خوانند به مراتب کم تر از داوطلبانی نتیجه می گیرند که 75% مطالب را با عمق 100% می خوانند. * «ترک کردن عادت های بد» شاید داوطلب، یک یا چند عادت مطالعاتی بد داشته باشد که باید به تدریج بتواند آنها را محدود یا حذف کند. مثل: 1-مطالعه ی پیوسته ی یک درس یا کتاب در یک روز: این روش مخصوصاً برای کسی که چند روز دیگر همه ی دروس را باید در زمان محدودی پاسخ دهد، خوب نبوده و آزار دهنده خواهد بود. 2- عادت به شب خوانی: الان زمانی است که باید از همه ی فرصت ها استفاده ی مناسب کرد ولی نیاز به خوابیدن و استراحت، نباید فدای مطالعه ی فشرده ی پیش از کنکور شود. 3- عادت به مطالعه در فضای آرام: شاید محل و زمان برگزاری آزمون شما، زیاد آرام و مناسب نباشد و این عادت قبلی و وسواس درباره ی آرامش محل مطالعه و آزمون، مانع رسیدن به نتیجه ی مطلوب شود. 4- عادت های اجرایی: بد خواندن پرسش ها یا گزینهها، بی دقتی در محاسبات ساده (بی توجهی به مثبت یا منفی بودن عدد، عددگذاری اشتباه در فرمول ها)، بی توجهی به فعل منفی جملهی پرسش ( است / نیست، دارد / ندارد، فاقد است/ واجد نیست) عدم توجه به شماره ی پرسش در برگه ی پاسخ نامه ی پرسش ها. نکته ی 1: در سال های اخیر، داوطلب باید شمار ه ی گروه آزمون خود را در برگه ی پاسخ نامه بر اساس برگه ی پرسش ها، مشخص کند مثلاً آزمون ، ، ، ، یا . بعضی داوطلبان این امر را فراموش میکنند. نکته ی 2: اگر تا الان درس تاریخ و جغرافیا را مطالعه ی دقیق نکرده اید ولی جزو داوطلبانی هستید که در آزمون های جامع بیشتر از 80% پرسش ها را پاسخگو هستید، حتماً به این درس ها بپردازید، در غیر این صورت، توصیه نمیشود. 
علامت های مورد استفاده در یادداشت برداری 
به طور مثال به مورد زیر توجه کنید:
در خلاصه نویسی دقت داشته باشید که خلاصه باید توسط خود شما و با واژه های خودتان نوشته شود و معمولاً خلاصه ای که توسط دیگران تهیه می شود برای شما مفید نمی باشد. در هنگام مطالعه کتاب ، زیر نکات اصلی خط کشیده و نکات فرعی را نیز مشخص کنید تا بتوانید در خلاصه نویسی از آنها استفاده کنید. در خلاصه نویسی نیزمانند یادداشت برداری سعی کنید هیچ نکته و مفهوم اساسی را از قلم نیندازید. در خلاصه نویسی نیز می توانید از نکات مطرح شده در بحث یادداشت برداری استفاده کنید. 
خلاصه ای از مطالب کتاب را به صورت فیش درآورید تا در زمان های مناسب بتوانید مرور کنید. 
چند مثال از لغت های مشکل : تطاول (دست درازی کردن ) دیلاق (قددراز) صولت (حمله ـ شدّت ) قاپوچی (دربان ) 
a beautiful large red persian silk carpet
